زبان ترکی - آذری

[hamed]

سلام
اگر طالب هستید یه بخشی رو اینجا به اموزش و تمرین زبان شیرین ترکی -آذری بپردازیم
البته قبل از هر چیز باید گفت که
ترکی با اذری خیلی و کلی فرق داره
اما تو ایران همونطور که خوب می دونید
یا برا ما ایرانی ها هیچ چیزی فرق نداره یعنی همه چی تو مشت ماست
این مسئله هم باز اینجا صدق میکنه
اما دوست عزیزمون شاهد شعر از استاد شهریار خواستن که خدمتشون تقدیم میکنم
در اینجا یاد مفاخر بزرگ اذربایجان ازجمله "استاد بهجت تبریزی رو گرامی میدارم "
اونایی که امدن تبریز قطعا به "مقبره الشعرا" رفتن
ارامگاه ابدی استاد شهریار
البته من یه مدت تو شهرداری تو همون عمارت شهرداری که الان موزه شهرداری شده مشغول هستم
که پسر استاد شهریار هم اونجا تشریف میارن

[/font]

خان ننه

[font=Arial]خان ننه ،


هایاندا قالدین ( خان ننه ، کجا ماندی )

دا سنین تایین تاپیلماز ( نظیر تو پیدا نمیشود )

...

سن اؤلن گون ، عمه ... گلدی ( وقتی تو مردی ، عمه آمد )

نئچه گون من اوردا قالدیم ( چند روزی آنجا ماندم )

...

نه اؤزون ، و نه یئرین وار ( نه خودت ، نه رختخوابت ، سرجایشان نیشتند )

اینجا یئرین "نه رختخواب بلکه مگین جات خالیه " همون گفته هم میشه

بیرایکی ایل چکر گلینجه ( یکی دو سال طول می کشد تا برگردد )

...

کی سه سیم ، سینم توتولدو ( که صدا و سینه ام گرفت )

...

اؤزو تک قویوب گئدیبدیر ؟ ( خودش تنهائی گذاشته و رفته )

...

گئدیره م اونون دالینجا ( به دنبال او می روم )

...

گله خان ننه سفردن ( خان ننه از سفر بازگردد )

...

آنلادیم کی ، سن اؤلوبسن ! ( فهمیدم که مرده ای )

...

نه یاماندی بو ایتیکلر ( چه سختند این گمشده ها )

...

کی داها گئده نمییه یدین ( تا بلکه نمی توانستی بروی )

...

قولون اوسته گاه سالاردین ( گاهی روی بازوهایت می انداختی )

...

هئچ منه آجیقلامازدین ( هیچ دعوایم نمی کردی )

...

منه قولینی وئریبسه ن ( وعده اش را به من داده ای )

...

سؤزیمه درست قولاق وئر : ( به حرفم خوب گوش کن

باتشکر از دوست خوبم شازده

---

shahed

سلام
حامد جان منم سيزي چوخ استيرم
"بو مطلبه يازدم" فرقش با "بو مطلبين يازدم" چيه؟
يك بيت شعر هم از شهريار بنوس و ترجمه كن لطفا شعر حيدر بابا!

---

اللهم نور قلوبنا بالقرآن

ج:
مرسی عزیز
"بومطلبه یازدم " دو حالت داره یا اینکه میگه درباره این مطلب نوشتم
یا شما غلط تایپ کردی و باید اینو مینوشتی "بو مطلبی یازدیم " که میشه این مطلب را نوشتم

بعدی

اینم همون "این مطلب را نوشتم" ((اینو نوشتم)) با نوشتار من میشه

[hamed]

با تشكر از حضور يار قراني عزيز
حتما از حضور و اطلاعات شما دوستان طالب و بنده بهره خواهيم جست

مشتاقانه

---

(۲۹ ارديبهشت ۱۳۹۱ ۰۶:۲۲ عصر)salva نوشته:  سلام خدمت دوستان عریز
یه سوال؟
من عضو جدید هستم و آشنایی کافی ندارم
آقا حامد خودتون یا از دوستانتون کسی رو سراغ دارین که بتونن زبان ترکیه بهمون یاد بدن تو این تاپیک(بنا به ضرورت نیاز).

(۱ خرداد ۱۳۹۱ ۱۱:۲۹ عصر)elham_j نوشته:  سلام دوست عزیز

بنده با کمال میل در خدمتتون هستم و تا جایی که بتونم از آموزش زبان آذری و ترکیه دریغ نمیکنم.

[salva]

میشه من و راهنمایی کنید که چطور میتونم یک ایمیل به elham_j بزنم؟

منم خیلی خوشحال میشم که بتونم از محضر دوستان استفاده کنم مخصوصا از آموزش زبان آذری و ترکی

[hamed]

(۵ خرداد ۱۳۹۱ ۰۵:۲۸ عصر)salva نوشته:  میشه من و راهنمایی کنید که چطور میتونم یک ایمیل به elham_j بزنم؟

منم خیلی خوشحال میشم که بتونم از محضر دوستان استفاده کنم مخصوصا از آموزش زبان آذری و ترکی

شما می تونید با رفتن در پروفایل ایشون به ایمیل یا ارسال پیام خصوصی دسترسی پیدا کنید

[elham_j]

سلام

دوستان چرا این بخش کم رنگ شده؟

متقاضیان آموزش زبان ترکی بیخیال یادگیری شدن؟



مدیر محترم فرصت کردین دوباره این بخش رو رونق بدین

خوشحال میشیم

ما مطالب خوب مثل مطالب شما پیدا نمیکنیم.

[hamed]

پروانه و شمع



برق اولمادی ” قیزیم گئجه یاندیردی لاله نی

پروانه نین ” اودم ده باخیر دیم اداسینه

گؤردوم طواف کعبه ده یاندیقجا یالواریر

سؤیلور : دؤزوم نه قدر بو عشقین جفاسینه ؟

یا بو حجاب شیشه نی قالدیرکی صاورولوم

یا سوندوروب بو فتنه نی ” باتما عزاسینه !

باخدیم کی شمع سؤیله دی : ای عشقه مدعی !

عاشق هاچان اولوب یئته اؤز مدعا سینه ؟

بیر یار مه لقادی بیزی بئیله یاندیران

صبر ائیله یاندیران دا چاتار اؤز جزاسینه

“ اما بو عشقی آتشی عرشیدی ” جاندادیر

قوی یاندیریب خودینی یئتیرسین خداسینه

محمدحسین شهریار

[mass night wolf]

زمان گذشته نقلی(حال کامل):

بیانگر فعلیست که در زمان گذشته انجام شده و آثارش تا الان ادامه دارد.

برای ساختن این فعل در ترکی ابتدا مصدر را حذف کرده سپس با توجه یه هارمونی اصوات یکی از چهار پسوند (miş، mış، muş، müş) را به ریشه فعل می افزاییم و در انتها پایانه های صرفی شش گانه را با توجه به هارمونی اصوات می آوریم.

پایانه های صرفی:

im,ım,um,üm iz,ız,uz,üz

sin,sın,sun,sün siniz,sınız,sunuz,sünüz

- ler,lar

مانند:

Görmek: دیدن

Görmüşüm دیده ام Görmüşüz دیده ایم

Görmüşsün دیده ای Görmüşsünüz دیده اید

Görmüş (دیده (است Görmüşler دیده اند

Almak: گرفتن

Almışım گرفته ام Almışız گرفته ایم

Almışsın گرفته ای Almışsınız گرفته اید

Almış گرفته است Almışlar گرفته اند

ساختن زمان گذشته نقلی منفی: برای ساختن منفی این نوع فعل me وma را بعد از ریشه فعل آورده و سپس با توجه به قانون هماهنگی اصوات یکی از پسوندهای mış,miş را می آوریم.در انتها نیز پایانه های صرفی زیر را می آوریم.

پایانه های صرفی:

im,ım iz,ız

sin,sın siniz,sınız

- ler,lar

مانند:

seçmek: انتخاب کردن

seçmemişim انتخاب نکرده ام seçmemişiz انتخاب نکرده ایم

seçmemişsin انتخاب نکرده ای seçmemişsiniz انتخاب نکرده اید

seçmemiş انتخاب نکرده است seçmemişler انتخاب نکرده اند

kalmak: ماندن

kalmamışım نمانده ام kalmamışız نمانده ایم

kalmamışsın نمانده ای kalmamışsınız نمانده اید

kalmamış نمانده است kalmamışlar نمانده اند

زمان گذشته نقلی سوالی: برای ساختن این حالت یکی از mu,mü,mi,mı بعد از فعل وقبل از پایانه صرفی استفاده می کنیم (با توجه به قانون هماهنگی اصوات).

مانند:

Görmek: دیدن

Görmüş müyüm? دیده ام؟ Görmüş müyüz? دیده ایم؟

Görmüş müsün? دیده ای؟ Görmüş müsünüz? دیده اید؟

Görmüş mü? (دیده؟ (است Görmüşler mi? دیده اند؟

Almak: گرفتن

Almış mıyım? گرفته ام؟ Almış mıyız? گرفته ایم؟

Almış mısın? گرفته ای؟ Almış mısınız? گرفته اید؟

Almış mı? گرفته است؟ Almışlar mı? گرفته اند؟

زمان گذشته نقلی سوالی و منفی: برای ساختن این حالت یکی از mu,mü,mi,mı بعد از فعل منفی وقبل از پایانه صرفی استفاده می کنیم (با توجه به قانون هماهنگی اصوات).

مانند:

seçmek: انتخاب کردن

seçmemiş miyim? انتخاب نکرده ام؟ seçmemiş miyiz? انتخاب نکرده ایم؟

seçmemiş misin? انتخاب نکرده ای؟ seçmemiş misiniz? انتخاب نکرده اید؟

seçmemiş mi? انتخاب نکرده است؟ seçmemişler mi? انتخاب نکرده اند؟

kalmak: ماندن

kalmamış mıyım? نمانده ام؟ kalmamış mıyız? نمانده ایم؟

kalmamış mısın? نمانده ای؟ kalmamış mısınız? نمانده اید؟

kalmamış mı? نمانده است؟ kalmamışlar mı? نمانده اند؟

* همانطور که می بینید برای سوم شخص جمع پسوند mı بعد از lar می آید.

---

اینا مربوط به ترکی استانبولی هستن

---

نامگذاری و شمارش اعداد در ترکی آذربایجانی فارسی ترکی آذربایجانی Azərbaycan Türkcəsi فارسی ترکی آذربایجانی Azərbaycan Türkcəsi فارسی ترکی آذربایجانی Azərbaycan Türkcəsi
یک بیر Bir یکم بیراینجی Birinci یکمین بیراینجی‌سی Birincisi
دو ایکی İki دوم ایکی‌اینجی İkinci دومین ایکی‌اینجی‌سی İkincisi
سه اوچ Üç سوم اوچ‌اونجو Üçüncü سومین اوچ‌اونجوسو Üçüncüsü
چهار دؤرد Dörd چهارم دؤرداونجو Dördüncü چهارمین دؤرداونجوسو Dördüncüsü
پنج بئش Beş پنجم بئش‌اینجی Beşinci پنجمین بئش‌اینجی‌سی Beşincisi
شش آلتی Altı ششم آلتی‌اینجی Altıncı ششمین آلتی‌اینجی‌سی Altıncısı
هفت یئددی Yeddi هفتم یئددی‌اینجی Yeddinci هفتمین یئددی‌اینجی‌سی Yeddincisi
هشت سککیز Səkkiz هشتم سککیز‌اینجی Səkkizinci هشتمین سککیز‌اینجی‌سی Səkkizincisi
نه دوققوز Doqquz نهم دوققوزاونجو Doqquzuncu نهمین دوققوزاونجوسو Doqquzuncusu
ده اون On دهم اون‌اونجو Onuncu دهمین اون‌اونجوسو Onuncusu
دوازده اون ایکی On iki دوازدهم اون ایکی‌اینجی On ikinci دوازدهمین اون ایکی‌اینجی‌سی On ikincisi
شانزده اون آلتی On altı شانزدهم اون آلتی‌اینجی On altıncı شانزدهمین اون آلتی‌اینجی‌سی On altıncısı
بیست اییرمی İyirmi بیستم اییرمی‌اینجی İyirminci بیستمین اییرمی‌اینجی‌سی İyirmincisi
سی اوتوز Otuz سی‌ام اوتوزاونجو Otuzuncu سی‌امین اوتوزاونجوسو Otuzuncusu
چهل قیرخ Qırx چهلم قیرخ‌اینجی Qırxıncı چهلمین قیرخ‌اینجی‌سی Qırxıncısı
پنجاه اللی Əlli پنجاهم اللی‌اینجی Əllinci پنجاهمین اللی‌اینجی‌سی Əllincisi
شصت آلتمیش Altmış شصتم آلتمیش‌اینجی Altmışıncı شصتمین آلتمیش‌اینجی‌سی Altmışıncısı
هفتاد یئتمیش Yetmiş هفتادم یئتمیش‌اینجی Yetmişinci هفتادمین یئتمیش‌اینجی‌سی Yetmişincisi
هشتاد سکسن Səksən هشتادم سکسن‌اینجی Səksəninci هشتادمین سکسن‌اینجی‌سی Səksənincisi
نود دوخسان Doxsan نودم دوخسان‌اینجی Doxsanıncı نودمین دوخسان‌اینجی‌سی Doxsanıncısı
صد یوز Yüz صدم یوزاونجو Yüzüncü صدمین یوزونجوسو Yüzüncüsü
سیصد اوچ یوز Üç yüz سیصدم اوچ یوزاونجو Üç yüzüncü سیصدمین اوچ یوزاونجوسو Üç yüzüncüsü
هزار مین Min هزارم مین‌اینجی Mininci هزارمین مین‌اینجی‌سی Minincisi

[mass night wolf]

زمان آینده ساده: :Gelecek zaman

برای بیان زمانی است که در آینده انجام می شود است،یعنی درآینده گوینده قصد انجام آن را دارد.برای ساختن این فعل ابتدا مصدر را از ریشه فعل حذف کرده و سپس پسوند ecek- وacak- را (با توجه به هارمونی اصوات) به آن اضافه کرده و سپس پسوندهای فاعلی شش گانه را به آن اضافه می کنیم.این پسوندهای شش گانه عبارتند از:

im ım iz ız

sin sın siniz sınız

tir tır ler lar

Görmek: مانند: دیدن

Göreceğim خواهم دید Göreceğiz خواهیم دید

Göreceksin خواهی دید Göreceksiniz خواهید دید

Görecek خواهد دید Görecekler خواهند دید

Almak: گرفتن

Alacağım خواهم گرفت Alacağız خواهیم گرفت

Alacaksın خواهی گرفت Alacaksınız خواهید گرفت

Alacak خواهد گرفت Alacaklar خواهند گرفت


حالت منفی زمان آینده ساده: برای ساختن این حالت مصدر را از ریشه منفی فعل حذف کرده پسوند ecek- (یا acak-) را به آن اضافه کرده و سپس زواید شش گانه را می آوریم.

* در این زمان معمولا ma به mı و me به mi تبدیل می شود. گرچه فرم اول آنها نیز رایج می باشد.

مانند: نخواهد گرفت Almayacak نخواهد گرفت Almıyacak

مانند: نیامدن : Gelmemek

Gelmiyeceğim نخواهم آمد Gelmiyeceğiz نخواهیم آمد

Gelmiyeceksin نخواهی آمد Gelmiyeceksiniz نخواهید آمد

Gelmiyecek نخواهد آمد Gelmiyecekler نخواهند آمد

Almamak: نگرفتن

Almıyacağım نخواهم گرفت Almıyacağız نخواهیم گرفت

Almıyacaksın نخواهی گرفت Almıyacaksınız نخواهید گرفت

Almıyacak نخواهد گرفت Almıyacaklar نخواهند گرفت


حالت سوالی زمان آینده ساده: برای ساختن این حالت از mi (یا با توجه به هارمونی اصوات mı) استفاده می کنیم.

Görmek: مانند: دیدن

Görecek miyim? خواهم دید؟ Görecek miyiz? خواهیم دید؟

Görecek misin? خواهی دید؟ Görecek misiniz? خواهید دید؟

Görecek mi? خواهد دید؟ Görecekler mi? خواهند دید؟

Almak: گرفتن

Alacak mıyım? خواهم گرفت؟ Alacak mıyız? خواهیم گرفت؟

Alacak mısın? خواهی گرفت؟ Alacak mısınız? خواهید گرفت؟

Alacak mı? خواهد گرفت؟ Alacaklar mı? خواهند گرفت؟

حالت سوالی منفی زمان آینده ساده: برای ساختن این حالت بعد از فعلهای صرف شده پسوند mi , mı و سپس زواید شش گانه مربوط را می آوریم.

Görmemek: مانند: دیدن

Görmiyecek miyim? نخواهم دید؟ Görmiyecek miyiz? نخواهیم دید؟

Görmiyecek misin? نخواهی دید؟ Görmiyecek misiniz? نخواهید دید؟

Görmiyecek mi? نخواهد دید؟ Görmiyecekler mi? نخواهند دید؟

Almamak: گرفتن

Almıyacak mıyım? نخواهم گرفت؟ Almıyacak mıyız? نخواهیم گرفت؟

Almıyacak mısın? نخواهی گرفت؟ Almıyacak mısınız? نخواهید گرفت؟

Almıyacak mı? نخواهد گرفت؟ Almıyacaklar mı? نخواهند گرفت؟

---

[mass night wolf]

زبان ترکی،تنها زبانیست که کمترین ورودی کلمات بیگانه را به خود اختصاص داده است،تنها ۲ درصد زبان ترکی کلمات بیگانه هستند.این ۲ درصد از زبانهای انگلیسی،فرانسه و آلمانی وارد شده اند…

بر عکس این موضوع نیز صادق است البته با تفاوت کمیتی چشمگیری. به غیر از این سه زبان،زبان ترکی در زبان های دیگر نیز رسوخ کرده است که ملموس ترین آن فارسی و انگلیسی ست.

به عبارتی در حدود ۹ درصد آلمانی و فرانسه،۳۰ درصد ایتالیایی و ۲۰ درصد انگلیسی،ترکی ست.واضح تر اگر زبان ترکی را نادیده بگیریم،۲۰ درصد انگلیسی،۹ درصد آلمانی و ۳۰ درصد ایتالیایی حذف خواهد شد.

نوع اثبات در این موارد،مقایسه قدمت کتیبه ها و آثار مکتوب دو زبان است،در صورتی که نتیجه نداد،اصل واژه را از ریشه آن می توان پیدا کرد.به عبارتی ریشه واژه در هر زبانی باشد،آن واژه متعلق به همان زبان است.بدیهی بودن این ادعا زمانی مشخص تر می شود که در مقایسه ریشه های زبانهای بزرگ نتایج زیر حاصل شده اند:

ریشه واژه های زبان

ترکی= ۱۰۰درصد ، به عبارتی واژه ای در ترکی نمی توان یافت که ریشه نداشته باشد.

فرانسه=۹۱ درصد

انگلیسی=۸۰ درصد

مشخص است زمانی که ۲۰ درصد واژه های انگلیسی بدون ریشه هستند(اکثر افعال بی قاعده)،آن ۲۰ درصد محتملا متعلق به زبان های دیگری ست.که مقایسه نشان می دهد اکثر این واژه ها ترکی هستند

---

ذیلاً چند واژه اصیل ترکی وارد شده در انگلیسی را از نظر می گذرانیم:

به کلمات زیر دقت کنید همگی با”سو”شروع می شود و به نوعی معنی کلمات با “آب” ارتیاط دارند:

“سو” درترکی به معنی “آب” است:

سوپ soup

باتلاق swamp

شنا کردن swim

عرق کردن sweat

شستن و بردن،جاروب کردن sweep

رفتگر sweeper

قو swan

طغیان اب swell

حرکت موجی swig

حرکت مارپیچ اب یا هوا swirl

با کهنه اب چیزیرا کشیدن swab

شیرجه رفتن روی چیزی swoop

“بوکمک bükmək”ترکی به معنای تاکردن …………….. کتاب book

“یوغوتyoğut” ترکی به معنی ماست …………….. ماستyoghurt

“جرهcərə”ترکی به معنی کوزه …………….. کوزه jar

“دیبdib”ترکی به معنی قعرو ته ……………..عمیق deep

“اوکوزöküz”ترکی به معنی گاو نر ……………..گاونر ox

“چاپباقçabaq”ترکی به معنی بریدن و قطع کردن …………….. قطع کردن و بریدن chop

“تپهtəpə” ترکی …………….. نوک و سر top

“یاشماقyaşmaq” ترکی ……………..یاشماق yashmak

“یورتyurd” به معنی محوطه …………….. حیاط yard

---

“یه نگیyengi” و “یه نیyeni”ترکی به معنی جدید و تازه ……………..جوان young

“یه نگیyengi” و “یه نیyeni” …………….. مردم دنیای جدید(امریکایی) yankee

“فرلانماقfırlanm aq”ترکی به معنی چرخیدن …………….. پیچیدن و بالا زدنfurl

“بلbel” ترکی به معنی کمر ……………..کمربندbelt

“بولوکböluk”ترکی به معنی تکه”بولمک”به معنی تکه تکه کردن ……………..بلوک،قطعه block

“یاتاقانyataqan” ترکی ……………..یاتاقان yatagan

“اردکördək” ترکی ……………..اردک duck

“پارلداماقparild amaq”به معنی درخشیدن …………….. مروارید pearl

“سوپورsupur”ترکی به معنی رفتگر ……………..رفتگر sweeper

“سوپورمکsupurmək ” به معنی جارو کردن …………….. جاروب کردن sweep

“قورماقqurmaq” به معنی تشکیل دادن ……………..گروه group

“غازğaz” ترکی ……………..غازgoose

“چاکالçakkal”ترکی به معنی شغال ……………..شغال jackal

“دان dan” به معنی اول صبح ……………..فلق،نورصبحگاهda wn

here,where,eart h,مقایسه کنیدبا ……………..یئرyer=مکان زمین

como,مقایسه با کلمه ……………..هامیhamı=قامیqamı==هم ه

seriمقایسه با کلمه …………….. سیرهsıra-سیرلنماقsıralan maq=ردیف و ردیف کردن

first,firmمقایس ه با کلمه ……………..بیرbir=یک

big. ……………..بویوکbüyük=بزرگ

teeth ……………..دیشDiş=دندان

dialect ……………..دیلDil=زبان,dimək=گفت� �

change ……………..چؤنجوçöngü=چرخیدن, تغییر کردن

cyrcl ……………..چرخ=çərx= چیویرقی çıvırqi , چیویرقیل çıvırqi

tire ……………..تکر təkər=به معنای چرخ

cookie……………..کوکهkukə=نوعی نان(کلوچه)

---

سچماق ……. search بمعنی جستجو
سیلماق……. clean بجای c اگر s بگذاریم یعنی بمعنای پاک کردن
آنقرماق……. angry یعنی عصبانی شدن و داد و فریاد کردن
یکه جرماق…..Exaggerate اغراق و بزرگنمایی
سورماق یا سورمالی…… Sorbet بستنی
سالدری…… sally هجوم و یورش
بای….. Boy پسر
قیز……Gırl دختر
اتوماز ….. Automat اتوماتیک
قورولوب….. Group گروه

[hamed]

امروز قصد دارم ترجمه ی واقعی و زیبای شعر خیلی قدیمی و ساده و فولکوریک آذربایجانی "کوچلره سو سپمیشم "را که در عین حال سر شار از احساس است برای شما دوستان بنویسم فقط به خاطر اینکه اکثرا این اهنگ را شنیده و قطعا لذت برده اید و امیدوارم مناسب طبع و محفلمان قرار بگیرد

کوچه لر سوسه پمیشم
یارگلنده توز اولماسین............
ائله گلسین ائله گئتسین
آرامیزدا سوز اولماسن.........
ساماوارا اوت سالمیشام
ایستیکاناقند سالمیشام...........
یاریم گئدیب تک قالمیشام
نه عزیز دیر یارین جانی..
نه شیریندیر یارین جانی..........
پیاله لر ایرفده دیر
هر بیری بیر طرفده دیر...........
نه گوءز لدیر یارین جانی
نه شیرین دیر یارین جانی..............


******
ترجمه

کوچه را آب و جارو کرده ام
تا وقتی یارم می آید گرد و خاک نباشد
طوری بیاید و برود
که هیچ حرف و حدیثی در میان نماند این عبارت کنایی است یعنی اختلافی بینمان بوجود نیاید)
سماور را آتش کرده ام.
قند در استکان انداخته ام.
یارم رفته و من تنها مانده ام
چه قدر خاطر یار عزیز است.
چه قدر خاطر یار شیرین است.
کوچه را آب و جارو کرده ام
تا وقتی یارم می آید گرد و خاک نباشد
طوری بیاید و برود
که هیچ بگو مگو یی میان ما در نگیرد

[پسرقرانی]

زمان گذشته ساده: Geçmiş kipi

برای بیان زمانی است که در گذشته به طور کامل انجام شده است،آن هم در یک لحظه.برای ساختن این فعل ابتدا مصدر را از ریشه فعل حذف کرده و سپس پسوند di- (یا dı ,du,dü) را (با توجه به هارمونی اصوات) به آن اضافه می کنیم.

Yemek: :مانند

Yedim خوردم Yedik خوردیم

Yedin خوردی Yediniz خوردید

Yedi خورد Yediler خوردند

* برای افعالی که ریشه آنها به f,s,t,k,ç,ş,h,p ختم می شوند پسوند di- (یا dı ,du,dü) به ti- (یا tı ,tu,tü) تبدیل می گردد و سپس زواید شش گانه برای صرف آورده می شود.

مانند: رفتن :Gitmek

Gittim رفتم Gittik رفتیم

Gittin رفتی Gittiniz رفتید

Gitti رفت Gittiler رفتند

صرف تعداد دیگری از افعال در زمان گذشته:

Görmek: دیدن

Gördüm دیدم Gördük دیدیم

Gördün دیدی Gördünüz دیدید

Gördü دید Gördüler دیدند

Almak: گرفتن

Aldım گرفتم Aldık گرفتیم

Aldın گرفتی Aldınız گرفتید

Aldı گرفت Aldılar گرفتند

Yapmak: انجام دادن

Yaptım انجام دادم Yaptık انجام دادیم

Yaptın انجام دادی Yaptınız انجام دادید

Yaptı انجام داد Yaptılar انجام دادند

Okumak: خواندن

Okudum خواندم Okuduk خواندیم

Okudun خواندی Okudunuz خواندید

Okudu خواند Okudular خواندند

حالت منفی زمان گذشته ساده: برای ساختن این حالت مصدر را از ریشه منفی فعل حذف کرده پسوند di- (یا dı) را به آن اضافه کرده و سپس زواید شش گانه را می آوریم.

مانند:

نیامدن : Gelmemek

Gelmedim نیامدم Gelmedik نیامدیم

Gelmedin نیامدی Gelmediniz نیامدید

Gelmedi نیامد Gelmediler نیامدند

Almamak: نگرفتن

Almadım نگرفتم Almadık نگرفتیم

Almadın نگرفتی Almadınız نگرفتید

Almadı نگرفت Almadılar نگرفتند

حالت سوالی زمان گذشته ساده: برای ساختن این حالت از mi (یا با توجه به هارمونی اصوات mı,mu,mü) استفاده می کنیم.

مانند:

Aldım mı? = گرفتم؟ Almadın mı? = نگرفتی؟

Gördüm mü? = دیدم؟ Görmedin mi? = ندیدی؟

Sattı mı? = فروخت؟ Satmadı mı? = نفروخت؟

Geldi mi? = آمد؟ Gelmedi mi? = نیامد؟

Okudu mu? = خواند؟ Okumadı mı? = نخواند؟

. اصولا نمی آیند ler,lar و dir برای تمام زمانها و وجوه