هوای نفس

[کبوتر حرم]

وظیفه آموزش و پرورش

آموزش و پرورش باید تمام تلاشش را بکند تا به اشکال مختلف مبارزه با هوای نفس را آموزش بدهد. تا در پایان دوره دبیرستان یک دانش آموز خجالت بکشد بگوید دلم می‌خواهد. چرا که اگر این آموزش نباشد، آموزش نماز و روزه نیز ثمری نخواهد داشت؛ زیرا مانع پرداختن به نماز و روزه همین هوای نفس است. مثلا نماز را به او یاد می‌دهند، اما چون نماز مخالفت با هوای نفس است، دانش‌آموز از نماز بیزار می‌شود.


مرز نیازهای انسان و هوای نفس


دین، با هوای نفس مبارزه می‌کند، ولی «عواطف»، «سلیقه‌ها» و «علائق» انسان‌ها را نه تنها به رسمیت می‌شمرد بلکه به آنها میدان هم می‌دهد. دین آمده است که بگوید هر کس هر سلیقه‌ای و هر علاقه‌ای دارد، به آنها بپردازد منِ خدا هم او را کمک می‌کنم تا به آنها برسد. دین، انسان را به نیازهای واقعی‌اش می‌رساند امّا فرق است بین نیاز، سلیقه، علاقه و عاطفه با هوای نفس. همة اینها با هوای نفس یک مرزهایی دارند و چون انسان این مرزها را تشخیص نمی‌دهد، دین آمده است تا به ما این مرزها را بشناساند و «برنامه» مبارزه با نفس را به ما ارائه کند.

یک کمی در دین دقیق نگاه کنید متوجه می‌شوید که اسلام کجاها به شما گفته که «این تقاضا در وجود شما هست، لذا این تقاضای هوای نفس تو نیست، نیاز توست، بهش پاسخ بده و ازش لذت هم ببر، نوش جانت» و بعد کجاها به شما نشان می‌دهد که «این تقاضا، هوای نفس است، به این پاسخ نده.» و بعد این تقاضاها یک حداقل و حداکثری دارند. حداقل تقاضاها در هوای نفس، معصیت نیست، فقط هوی‌‌خواهی است، عمل به دل‌بخواهی‌ها است. امّا حدّاکثر هوای نفس در تقاضای معصیت تجلی پیدا می کند.

آن وقت آقای دین، معمولا پیشنهادش این است که شما همه جا سعی کنید با هوای نفس مبارزه کنید. اگر در حلال با هوای نفس مبارزه نکنید، وقتی در حرام گیر هوای نفس بیفتید، نمی توانید نجات پیدا کنید. از پس هوای نفست بر نمی‌آیی، هوای نفست تو را می زند زمین. هر کسی در هر نوع گناه و معصیتی زمین خورد، بداند که در یک جاهایی به حد کافی مبارزه با هوای نفس نکرده است. هوای نفس، تقطۀ آغاز بدی هاست که به معاصی منجر می‌شود.