شیطان

[مشکات]

عجله از شيطان است

از جمله اعمالي كه به شيطان نسبت مي‌دهند، عجله كردن در كارها است.
آيات و رواياتي در زمينه نكوهش آن آمده است.
و در يك جا قرآن مي‌فرمايد: انسان از عجله و شتاب خلق شده است،‌ ولي شما اي انسانها عجله و شتاب نكنيد.[۱]

در جاي ديگر مي‌فرمايد: انسان، همان گونه كه خواهان نيكي‌ها است به خاطر شتاب زدگي و عدم مطالعه كافي، به دنبال بدي‌ها به راه مي‌افتد،
چرا كه انسان ذاتاً عجول است.[۲]

در جاي ديگر راجع ‌به عجله موسي براي رفتن به كوه مي‌فرمايد:
اي موسي! چرا عجله و شتاب كردي؟[۳]
داستانش چنين بود كه،‌ خداوند به موسي وحي نمود كه با عده‌اي از مردم براي گرفتن تورات به كوه بيايد.
موسي از قوم جدا شد و با عجله خود را به كوه رسانيد؛ در حالي كه مردم هنوز در راه بودند.
خداوند در خطاب به موسي مي‌گويد: چرا در آمدن عجله كردي و با قوم خود نيامدي؟

اما رواياتي كه در نكوهش شتاب در كارها از معصومان (عليه السلام) آمده زياد است.
از جمله:
حضرت علي (عليه السلام) مي‌فرمايد:‌ عجله و شتاب در كارها موجب لغزش مي‌شود.
از همين رو،‌ وقتي مي‌خواهد مالك اشتر را والي مصر كند به ايشان مي‌نويسد:‌
اي مالك! در تصديق سخن چينان تعجيل مكن! زيرا آنان گر چه در لباس ناصحين جلوه‌گر مي‌شوند، خواه ناخواه خيانت مي‌كنند.[۴]

در روايات ديگر مي‌فرمايند:‌ شتاب زدگي در كارها از شيطان و فكر كردن در آنها از رحمان است.[۵]

خود شيطان هم بد عاقبت شد، ‌به اين دليل كه در قضاوت عجله كرد و گفت:
من از آدم بهترم زيرا او از خاك است و من از آتشم.

عجله در گفتار و كردار و رفتار رد همه جا ناشايست و از اعمال شيطان است مگر در چند جا:

۱- توبه كردن از گناه كه عجله كردن در آن خوب است ؛
زيرا ممكن است عمر انسان تمام شود و با حال گناه از دنيا برود. و در نتيجه داخل آتش خواهد شد.[۶]

۲- عجله در بجا آوردن حج:
زيرا ممكن است عمر انسان كفاف ندهد كه آن را در سالهاي بعد به جا آورد، يا مال او تلف يا راه ناامن شود.

۳- عجله در پرداخت بدهي مردم؛
چون يكي از واجبات فوري، پرداختن حقوق و قرض مردم است و تأخير در آن گناه دارد.

۴- عجله در غسل جنابت؛
زيرا انسان جنب تا زماني كه غسل نكرده از خدا و قرآن فاصله دارد،‌تا جايي كه حق ندارد دست روي اسم خدا بگذارد.

۵- عجله براي نماز اول وقت و شركت در نماز جماعت؛
از اين رو كه تأخير آن باعث مي‌شود انسان از ثواب‌هايي كه پيامبر (صلي الله عليه و آله) و امامان بزرگوار وعده فرموده‌اند، محروم شود.

۶- شتاب در آوردن طعام براي مهمان،
شايد مهمان گرسنه باشد و شرم كند كه بگويد من گرسنه هستم، و گرسنه بماند.

۷- عجله در ازدواج جوانان چه دختر و چه پسر؛
چون در آن آفاتي است؛ به خصوص دختران.
حديثي در اين باره مي‌گويد: روزي حضرت رسول تشريف بردند بالاي منبر، بعد ا ز حمد و ثناي الهي فرمودند:
اي مردم! جبرئيل از جانب خداوند به من خبر داد و گفت: دختران جوان و بكر مانند ميوه‌هاي رسيده هستند كه اگر آن‌ها را نچينند خورشيد آنان را فاسد مي‌كند.
دختران جوان هم اگر شوهر نكنند فاسد مي‌شوند.
هيچ دوايي براي آنان نيست مگر شوهر كردن.[۷]

۸- عجله كردن در تجهيز و دفن ميت؛
زيرا در تأخير دفن ميت، هم توهين به ميت است و هم بازماندگان او
و ممكن است در اثر گرماي زياد بو گيرد.

در اين چند جا عجله نيكو مي‌باشد و به نفع جامعه است.

۱/ انبياء (۲۱) آيه ۳۷/
۲/ اسراء(۱۷) آيه ۱۱/
۳/ طه (۲۰) آيه ۱۱/
۴/ نهج البلاغه، نامه ۵۳/
۵/ بحار ، جلد۷۱، ص ۳۴؛‌سفينة البحار؛ ج ۱،‌ ص ۱۲۹/
۶/ در كتاب «انسان از حشر تا دادگاه» درباره توبه از صفحه ۱۷۸ تا ۱۸۱ بحث شده رجوع شود.
۷/ وسايل الشيعه، ج۷، ص۳۹، ح۲/