خودسازی

[خادم شهدا]

بسم الله
[b]ضعف ایمان، عوامل و علّت های زیادی دارد که برخی از آنها با نشانه ها و عوارض ضعف ایمان مشترک هستند، از آن دسته عوامل و نشانه های مشترک ضعف ایمان می توان به مشغولیت بیش از حد به دنیا و همچنین ارتکاب معصیت اشاره کرد. اینک به دیگر عوامل ضعف ایمان می پردازیم که عبارتست از :
1- دوری درازمدّت از فضاهای ایمانی، بستر و سبب ضعیف شدن ایمان است. خداوند متعال می فرماید :
(أَلَمْ یَأْنِ لِلَّذینَ ءَامَنُوا أَنْ تَخْشَعَ قُلُوبُهُمْ لِذِکْرِ اللهِ وَ مَا نَزَلَ مِنَ الحَقِّ وَ لاَ یکُونُوا کَالَّذِینَ أُوتُوا الْکِتَابَ مِن قَبْلُ فَطَالَ عَلَیْهِمُ الأَمَدُ فَقَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَ کَثِیرُ مِنْهُمْ فَاسِقونَ( (حدید : 16)
__________
(1) . روایت ابونعیم در الحلیه (5/155)، سلسله الصحیحه (353)، این حدیث را امام احمد در المسند (5/243) به الفاظ دیگری روایت کرده است.

یعنی : «آیا برای مؤمنان وقت آن نرسیده است که دل هایشان به هنگام یاد خدا و آنچه از حق و حقیقت فرو فرستاده، بلرزد؟ و آیا هنگام آن نیست که مانند کسانی نباشند که قبلاً برایشان کتاب فرستاده شده و سپس زمان طولانی بر آنان سپری شده (و با دوری از دوران پیامبران) دل هایشان سخت شده است و بیشترشان فاسق گشته اند».
این آیه، به خوبی نشان می دهد که دوری درازمدّت از فضاهای ایمانی سبب ضعیف شدن ایمان در دل است. به طور مثال شخصی که مدّتی طولانی به سبب کار یا سفری از برادران دینی اش دور می افتد، گویا از فضای ایمانی که در سایه ی آن می زیسته و از آن قوّت قلب و نور ایمان می گرفته، دور می گردد. مؤمن ویژگی و صفتی دارد که معمولاً بیش از آن که به خود بپردازد و به خود مشغول باشد، با برادرانش همراهی و همنشینی می کند. حسن بصری رحمه الله می گوید : «برادرانمان، در نزد ما ارزش و فایده ی بیشتری از خانواده مان دارند؛ خانواده ما را به یاد دنیا می اندازند و برادرانمان، ما را به یاد آخرت وا می دارند».
اگر دوری از فضاهای ایمانی به درازا کشد و ادامه یابد، به گونه ای باعث خلوت گزینی انسان می شود که محبت و دوستی جایش را به گریز از فضاهای ایمانی می دهد و در پی آن دل، سخت و تاریک می گردد و نور ایمان، کم فروغ و خاموش می شود. این حالت معمولاً در مرخّصی هایی که انسان به سفر می رود یا پس از نقل مکان به جاهای دیگر به منظور کار یا درس پدیدار می گردد.

2.قرار گرفتن انسان در محیط آکنده از معصیت. اینک محیط پیرامون ما به گونه ای شده که برخی به ارتکاب گناه و معصیت به خود می بالند، برخی به ترانه سرایی و آوازهای مبتذل می پردازند، عدّه ای سیگار می کشند و بعضی هم به مجلاّت بی شرمانه و لوده روی می آورند؛ دشنام گویی، سخنان رکیک و دعواهای خیابانی از نمودهای دیگر محیط پر فتنه ی اطراف ما است؛ از اینها که بگذریم قیل و قال های بی خود و الکی، غیبت، سخن چینی و اخبار مسابقات آن قدر در جامعه زیاد شده که قابل شمارش نیست.


اینک در بیشتر نشست ها و مجالس صحبت از دنیا می شود و هیچ یادی از خدا و دین نمی گردد. سخن از تجارت، کار، دارایی ها، بهره بری، مشکلات کاری، بیکاری، فزون طلبی و اضافه حقوق، پیشرفت خواهی و انتخابات مسایل روز شده و به گونه ای در رأس مباحث و توجّهات مردم قرار گرفته که دیگر جایی برای مباحث دینی نمی گذارد. اما وضعیت خانه ها آن چنان خراب شده که نگو و نپرس؛ بدی ها آن چنان در خانه ها فراگیر شده که قلب مسلمان از شنیدنش پاره پاره و چهره اش درهم و ناراحت می شود؛ ترانه های شرم آور، فیلم های مبتذل و اختلاط و هم نشینی های حرام و بی شرمانه ی زنان و مردان، خانه های مسلمان را پر کرده است. امروزه محیط ها و بسترهای این چنینی به وجود آمده که دل ها را مریض و سخت می کند.
3- زیاده روی در کارها و مشغولیت های دنیوی به عنوان یکی از زمینه های ضعف ایمان، به حدّی رسیده که دل ها را دربند و اسیر کرده است و به عبارت دیگر دل ها را به گونه ای تسخیر کرده که گویا دل ها بنده ی دنیا شده است. رسول اکرم - صلى الله علیه وسلم - فرموده اند : «بنده ی دینار نابود و نگونسار شد، بنده ی دِرهم بدبخت و نابود شد» (1) . همچنین فرموده ی پیامبر اکرم - صلى الله علیه وسلم - است که : «هریک از شما را آنچه در دنیا است، همسان توشه ی مسافر کفایت می کند». (2) یعنی همچنان که مقدار اندکی توشه، مسافر را به مقصد می رساند، برای رفع نیازمندی های شما نیز اندکی توشه و اسباب زندگی کفایت می کند. کاملاً واضح است که امروزه طمع مادّی مردم طوری زیاد شده که برای افزودن مال و ثروت دنیا دست و پا می کنند و اشتیاق و کوشش زیادی از خود نشان می دهند و به دنبال تجارت و صنعت به قصد پیشرفت مادّی می دوند. این مصداق گفته ی رسول خدا - صلى الله علیه وسلم - است که : «خداوند متعال فرموده است : ما مال و ثروت را برای بپا داشتن نماز و دادن زکات فرو فرستاده ایم؛ اگر آدمی یک وادی (و درّه پر از مال و ثروت) داشته باشد، دوست دارد دوّمیش را نیز داشته باشد و اگر دارای دو وادی باشد، خواهان سوّمی است؛ شکم فرزند آدم را جز خاک پر نمی کند (و حرص و آزش جز با مرگ پایان نمی یابد)؛ سپس خداوند توبه ی هر توبه کننده ای را می پذیرد». (3)


(1) . روایت بخاری (2730).
(2) . روایت طبرانی در الکبیر (4/78)، صحیح الجامع (2384).
(3) 1- روایت احمد (5/219)، صحیح الجامع (1781).




[/b]