زيارت ناحيه ي مقدسه

[منتظر]

بسم الله الرحمن الرحیم
سلام

زيارت امام حسين (عليه السلام) و ياران آن حضرت منسوب به امام مهدي (عليه السلام)

ناحيه، در لغت به معناي جانب و جمع آن «نواحي» است. و در غيبت صغرا از حضرت مهدي (عجل الله تعالي فرجه الشريف) به آن تعبير شده است. گاهي نيز از آن حضرت و نايب خاص او با تعبير ناحيه ياد شده است. گويا اين اصطلاح همانند برخي از القاب حضرت مهدي (عليه السلام)، براي کنايه از آن حضرت به کار رفته و بيشتر موارد به جهت تقيّه مورد استفاده قرار گرفته است. اين ‏کلمه، بيشتر در کلام ‏کساني ‏که به ‏آن حضرت توقيع نوشته‏ و پاسخ دريافت کرده‏اند، ذکر شده است؛ اگر چه در برخي بيانات نوراني حضرت مهدي (عليه السلام) نيز اين کلمه استعمال شده است.

ابوالحسن اربلي، آن را رمزي بين شيعيان و آن حضرت و اطرافيان نزديک او ياد کرده، مي‌‏نويسد:

… و آن حضرت، ملقب است به حجّت و قائم و مهدي و خلف صالح و صاحب الزّمان و صاحب، و شيعه از آن حضرت در دوران غيبت صغرا به ناحية مقدسه تعبير مي‌کرده و اين رمزي بود که شيعيان، آن حضرت را با آن مي‌‏شناختند.
اما زيارت ناحية مقدسه زيارتنامه‏اي است که به امام زمان (عجل الله تعالي فرجه الشريف) نسبت داده شده است. مضامين بلند و نيز تأييد برخي از علماي شيعه، اين نسبت را تقويت مي‏کند. اگر چه برخي نيز به انتساب آن به حضرت ولي عصر (عليه السلام) ترديد کرده، آن را از نگارش‌هاي سيّد مرتضي دانسته‏اند. ممکن است گفته شود اصل زيارت از حضرت مهدي (عليه السلام) نقل شده است؛ اما سيّد مرتضي بخش‏هايي را به تناسب به آن افزوده است.
متــن زيــــارت، خطــــاب بــه سيّدالشهدا (عليه السلام) و شهداي کربلا است و نام يکايک آنان، بيشتر با ذکر اوصاف و خصوصياتشان و نيز اسامي قاتلان آن شهدا در آن آمده است. آغاز زيارت، اين گونه است: السَّلامُ عَلَيکَ يا اَوَّلَ قَتيلٍ مِن نَسْلِ خَيْرِ سَليلٍ….
زيارت ناحيه، عملکرد ستمگرانه بني‏اميّه را به گونه‌اي بازگو کرده که تمام مردم دنيا متوجه مي‏شوند که در کربلا چه جرم و جنايت بزرگي، به فرزندان پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) واقع شده است. هيچ زيارتي، عمق فاجعة کربلا را همانند زيارت ناحيه بيان نکرده است.

يکي از مواردي که اين حادثه وحشتناک را تبيين مي‏کنند، اين جملات تأثرانگيز است:

«اگر روزگار، )تولّد( مرا به تأخير انداخت و مرا از ياري تو محروم گرداند و با محاربان تو به محاربه نپرداختم و با دشمنان تو به ستيز نايستادم، اکنون صبح و شام براي تو شيون مي‏کنم و به جاي اشک، خون مي‏گريم.»

زيارت ناحية مقدسه، همانند زيارت عاشورا براي روز عاشورا وارد شده است و در غير عاشورا نيز خوانده مي‏شود. در اين باره، شيخ مفيد ـ نخستين ناقل زيارت ناحيه ـ و شيخ محمد بن مشهدي گفته‏اند:

زيارت ناحيه مقدسه، مخصوص روز عاشورا است»؛ ولي بزرگان ديگر نظير سيّد مرتضي، سيّد بن طاووس و علامه مجلسي، اين زيارت را مطلقه دانسته‏اند؛ يعني، هر زمان ديگر نيز مي‏توان آن را قرائت کرد.

نيز ن.ک: ناحية مقدسه.