رذایل اخلاقی و درمان آن ها

[مشکات]

هو الشافی

حسود بدتر از شیطان و فرعون
یکی از بیماریهای شایع روحی مرض مهلک و ایمان برانداز "حسادت" است.
اکثر اطباء اخلاقی معترفند که حسادت یکی از آزاردهنده ترین بیماری اخلاقی است.
دودی که از آتش خرمن حسادت برمی خیزد نخست چشم حسود را می سوزاند بعد به دیگران سرایت می کند.

روایت شده كه شیطان، به درگاه فرعون آمد، و در را كوبید، فرعون گفت: كوبنده در كیست؟
شیطان گفت: اگر خدا بودی، می‌فهمیدی چه كسی در را می‌كوبد.
فرعون گفت: ای ملعون داخل شو.
شیطان گفت: ملعونی بر ملعونی وارد می‌شود،
پس داخل شد،
فرعون به او گفت: چرا بر آدم سجده نكردی تا رانده درگاه خدا و مورد لعن خدا واقع نشوی؟
در جواب گفت: چون مانند تو در صلب آدم بود.
فرعون به او گفت: آیا بدتر از من و خودت بر روی زمین سراغ داری؟
شیطان در جواب گفت: انسان حسود از من و از تو بدتر است. چون حسد عمل نیك انسان را می‌خورد، هم‌چنان كه آتش هیزم را می‌خورد و می‌سوزاند.( ر.ک: گنجینه‌ جواهر (كشكول ممتاز))

خوب، فکر می کنم با خواندن این پیش درآمد، پی به عمق فاجعه برده باشید، اکنون اگر زبانم لال، خدای ناکرده، ویروس این بیماری در جسم و جان شما نیز اثر گذاشته است، چاره ای نیست جز اینکه از همین امروز، آستین همت را بالا بزنی و مردانه برای از پای درآوردن این ویروس ایمان خوار قیام کنی.
اگر در تصمیم خود جدی هستی، پس با من همراه شو تا تو را با این بیماری، علایم، عوامل و عواقب وخیمش آشنا کنم.

نوع بیماری: حسد
تعریف: هر کس از دیدن و یا شنیدن نعمتی مانند مال و فرزند و یا فضیلت و کمالی مانند علم و شجاعت و سخاوت که دیگری دارا شده، ناراحت و ناخشنود شد و نتواند این نعمت و یا فضیلت را ببیند و گرفته شدن آن را آزرو کند و رسیدن آن نعمت به خود را بخواهد ، این حالت درونی را حسادت و صاحبش را حاسد می گویند.

ولی اگر از اینکه نعمتی را که دیگری داراست از این وضع کراهتی نداشته باشد و گرفته شدن آن را نخواهد و تنها دارا شدن خود مانند او را آرزو کند ،این حالت غبطه و منافسه است که در نعمتهای دنیوی مباح و در نعمتهای آخرتی مطلوب می باشد.

و اگر زوال چیزی را از كسی خواهد، كه صلاح او نباشد آن را غیرت گویند.

خلاصه آنکه: حسد، اشدّ امراض نفسانیّه، و دشوارترین همه، و بدترین رذایل، و خبیث‏ترین آنهاست.

حسود پیوسته به غصه و ألم گرفتار است و از این جهت است كه سیّد انس و جانّ فرموده:
«أقلّ النّاس لذّه، الحسود»
یعنی: «كمتـرین مردمـان از حیث لذّت، حسود است».
چون كه: مذاق طبعش همیشه از تلخی حسد متغیر است.

علایم بیماری:
فرد مبتلا به این بیماری(حسود) در دنیا لحظه‏ای از حزن و الم و غصه و غم خالی نیست.
چون كه او هر نعمتی كه از كسی دید متألّم می‏شود. و چون نعمت خدا نسبت به بندگان خود بی‏نهایت است، و هرگز منقطع نمی‏شود، پس حسود بیچاره، پیوسته محزون و غمناك است.
و اصلا به محسود ضرری نمی‏رسد، بلكه ثواب و حسنات او زیاد می‏شود.
و درجات او بلند می‏گردد.
و به جهت غیبتی كه حسود از او می‏كند و سخنی كه نباید، در حق او می‏گوید، گناه محسود را بر دوش خود می‏گیرد.
و اعمال نیك خود را به نامه اعمال او نقل می‏نماید.

در همین زمینه حدیثی بشنوید از امام صادق علیه السلام :

قال الصادق علیه السلام: قالَ لُقمانُ لاِبنِهِ: وَلِلحاسِدِ ثَلاثُ عَلاماتٍ: یَغتابُ إِذا غابَ وَیَتَمَلَّقُ إِذا شَهِدَ وَیَشمَتُ بِالمُصیبَةِ؛

امام صادق علیه السلام فرمود: لقمان به فرزندش گفت:
حسود را سه نشانه است: پشت سر غیبت مى كند، روبه رو تملّق مى گوید و از گرفتارى دیگران شاد مى شود.( خصال، ص 121)

ویروس ایمان خوار
حسود هم در این دنیا بدبخت و زبون است و هم در آن دنیا، چون باارزش ترین چیزی که انسان می تواند برای آخرتش ذخیره کند ایمان و عمل صالح است که حسادت آنها را از بین خواهد برد.
چنانکه وجود نازنین امام باقر(ع) می فرماید: «همان طوری که آتش، هیزم را می خورد، حسد ایمان را می خورد».( اصول کافی، ج 3، ص 416.)

حسود سود نمی‏برد
و بدان كه صاحب این صفت، همیشه خوار و بی‏مقدار است.
و از این جهت است كه: حضرت امیر المؤمنین - علیه السّلام - فرموده است كه:
«الحسود لا یسود»
یعنی: «صاحب حسد، باشرافت و بزرگ نمی‏گردد».

و حسود پیوسته به غصه و ألم گرفتار است و از این جهت است كه سیّد انس و جانّ فرموده:
«أقلّ النّاس لذّه، الحسود»
یعنی: «كمترین مردمان از حیث لذّت، حسود است».
چون كه: مذاق طبعش همیشه از تلخی حسد متغیر است.

و بر طبق این كلام است آنچه حضرت امیر المؤمنین - علیه السلام - فرموده‏اند:
«الحسود مغموم»
یعنی: «حسد، آدمی را به غم و اندوه مبتلا می‏سازد»

برگرفته از http://www.tebyan.net
و کتاب "قلب سلیم "شهید محراب آیت الله دستغیب