حق همسایگی

[boshra]

رعایت حقوق همسایگی
در دیدگاه اسلام، جامعه مسلمین همانند اعضای یک پیکر و کاملا با یکدیگر مرتبط‌اند. اعضای این جامعه همانند سرنشینان یک کشتی هستند که اگر قسمتی از کشتی آسیب بپذیرد خطر تمام مسافران را تهدید می‌کند. با این دیدگاه، همسایه از جایگاهی بلند برخوردار است و رعایت حقوق همسایه از وظایف مهم و اساسی هر مسلمان به شمار می‌رود.
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: هر کسی به اندازه یک وجب زمین به همسایه‌اش خیانت کند خداوند آن زمین را همچون طوقی به گردن او قرار می‌دهد که تا قیامت معذب باشد. هر کس همسایه خود را اذیت کند خداوند بوی خوش بهشت را بر او حرام می‌کند و جایگاهش جهنم خواهد بود. هر کس حق همسایه اش را ضایع کند از ما نیست. جبرئیل آن قدر در مورد رعایت حق همسایه به من سفارش کرد که گمان کردم همسایه ارث هم می‌برد.
حضرت رضا علیه السلام فرمود:«از ما نیست کسی که همسایه اش از دست او و اعمال ناپسندش در امان نباشد ".
امام صادق علیه السلام فرمود:«ملعون است، ملعون است کسی که همسایه‌اش را آزار دهد."
در دستورات اسلام توصیه شده است که بر اذیت همسایه صبر و تحمل کنیم:
مردی خدمت رسول الله آمد و گفت:«همسایه ام مرا اذیت می‌کند. پیامبرفرمود:«اذیت او را تحمل کن و دست از اذیت او بازدار.
مردی خدمت امام صادق از همسایه اش شکایت کرد. امام فرمود:«تحمل کن. "مرد گفت:«به من می گویند تو بی عرضه و ذلیلی". امام فرمود:«ذلیل کسی است که ظلم می کند."
بر اساس احادیث باید از حال همسایه خود آگاه باشیم، از طرفى بعضى از همسایه ها مشکلات اخلاقى دارند، در این صورت چه باید کرد؟
حق همسایه چنان سنگین و احترامش لازم است که امیرالمؤمنین(ع) فرمود: " درباره همسایگان از خدا بترسید که این سفارش پیغمبر شما است. پیوسته در مورد همسایگان سفارش مى‏کرد تا بدان جا که گمان بردیم آن‏ها را وارث یکدیگر معرفى خواهد کرد " . (1)
امام صادق(ع) فرمود: "هر کس به خدا و روز جزا ایمان دارد، باید به همسایه‏اش احترام و اکرام نماید " . (2). خوش‏همسایگى و تکریم همسایه، خانه‏ها را آباد، عمر را طولانى(3) و رزق و روزى را زیاد می‌گرداند" . (4).

مفهوم آگاهى از همسایه
منظور از آگاه بودن از همسایه یا رعایت حقوق وى، ارتباط و رفت و آمد و همنشینى یا هم‏صحبت شدن به مدت طولانى نیست تا بر فرض ثابت شدن فساد اخلاقى و ترس از تأثیر پذیرى از فساد اخلاقى او مطرح باشد یا مورد تهمت قرار گیرد بلکه به این معنى است که " وقتى او را دیدید، احترامش بگذارید. در سلام به او پیش‏دستى کنید اما صحبت و گفتگوى با وى را طولانى نکنید " (5) اگر از شما یارى خواست، به او کمک کنید. اگر محتاج بود و از شما وام خواست، به او بدهید. اگر خیر و خوشى به او رسید، به وى تبریک و تهنیت بگویید. اگر بیمار شد از وى عیادت کنید - اما مدت حضورت نزد بیمار کوتاه باشد - و اگر مصیبتى بر وى وارد شد، تسلیت و دل‏داریش دهید. اگر مُرد، به تشییع جنازه‏اش حاضر شوید(6)و... بنابر این حق همسایه را در مدتى که روایات گفته‏اند، رعایت کنید، اشکال ندارد. پاسخ را با ذکر حدیثى به پایان مى‏بریم. على(ع) فرمود: «شایسته است همسایگان به دیدار همدیگر روند یا همسایگى را ترک گویند»(7). اگر از جانب همسایه مورد اذیت و آزار قرار مى‏گیرند، حق اذیت کردن آن‏ها را ندارد؛ حق نفرین و لعن آنان را نیز ندارند، زیرا نفرین همسایه مستجاب نمى‏شود، بلکه خانه خود را بفروشد و جاى دیگربرود.

[هُدهُد صبا]

با سپاس

منبع رساله حقوقیه امام سجاد ع هست؟