چرا انسان درباره ي دين تحقيق مي کند؟

[behroozz]

با سلام به همه دوستان
امیدوارم بتونم مطالب خوبی بزارم و از شما بزرگواران هم میخواهم که منو در این راه همیاری کنید تا به امید پرودگار بتونیم به دیگران خدمتی کرده و انها را به راه راست هدایت کنیم.
با تشکر از همه
پروردگارا همه بندگانت را به راه حق هدایت کن و روشنایی را بر تاریکی پیروز بگردان
الهی آمین

---

شکي وجود ندارد افرادي که در باره اصول عقايد بحث و تبادل نظر مي نمايند ،شيوه و روشي را که با بافت فکري آنان هماهنگي و همخواني دارد انتخاب مي کنند تا از اين رهگذر بتوانند تراوش هاي فکري و قالب هاي ذهني خود را آسان تر و قابل قبول تر به خواننده منتقل سازند . از اينروي بحث اصول عقايد از نقطه اي شروع و از نقطه اي ديگر خاتمه مي يابد آغاز و پايان اين بحثها به سليقه و نحوه برداشت پژوهشگر باز مي گردد . مضافا بر اين اگر متد و الگويي هم داشته باشد پيروي از آن الزامي نيست زيرا خود مباحث اعتقادي متکي به استدلال و دريافت هاي شخصي است . بنابراين به نظر مي رسد اکنون وقت مناسبي براي طرح اين سوال و بررسي پاسخ آن باشد : آن سوالي که در اينجا خود نمايي مي کند اين است که ، آيا بايد در باره دين تحقيق کرد ؟ آيا تحقيق درباره دين لازم است چرا ؟ آيا دين در زندگي فردي و اجتماعي تأثير مي گذارد تا لازم باشد درباره آن جستجو و تکاپو کرد ؟ گروهي از نويسندگان عقيده دارند به پرسش هاي مطرح شده سه پاسخ مي توان ارائه نمود . که در واقع سه دليل محکمي به شمار مي رود براي ضرورت تحقيق و شناخت دين براي يکايک افراد بشر پاسخ هايي که به سوالات فوق داده شد عبارتند از : قاعده " دفع ضرر محتمل " " شکر منعم" و انتخاب موضع صحيح البته در کنار امور ياد شده پاسخ هاي ديگري هم وجود دارد که ما بدان اشاره خواهيم کرد.

دفع ضرر محتمل
اين قاعده و قانون عقلي را مي توان به صورت هاي گوناگون بيان کرد . مؤلفان کتاب " طرحي نو در تدريس عقايد اسلامي " قاعده ياد شده را به تفصيل ياد آور شدند ولي اکنون در اينجا بخاطر عدم اطاله کلام فشرده ي قاعده مزبور از نظر مي گذرد . " تمام انسان هاي روي زمين به دو دسته تقسيم مي شوند دسته اي خدا پرست هستند و دسته اي ديگر مادي مي انديشند بنابراين تمام انسان هاي کره خاکي از اين نظر که معتقد به مخلوقيت عالم هستي مي باشند و يا جهان را ازلي مي پندارند به دو دسته تقسيم مي گردند که هر کدام از اين دو گروه براي خود منطقي دارند . ما خدا پرستان معتقديم اين جهان و آنچه در آن است را سازنده اي حکيم آفريده است . انسان مسؤول و مکلف است و از طرف خداوند براي ، تمام اعمالش حکم مشخصي فرستاده شده است . بنابراين نمي توان در برابر معتقدات خدا پرستان بي تفاوت بود مگر نه اين است که خطري بزرگ در پيش است ؟ و احتمال چنين خطري هر چند که درصد آن هم کم باشد با توجه به عظمت محتمل ،آيا "عقل" انسان را ملزم و مجبور به تحقيق و بررسي نمي کند ؟ بدون ترديد و هيچ ابهامي عقل سليم انسان را به تحقيق وا مي دارد اين همان قانون دفع ضرر محتمل است که عقل ان را صحيح مي شمارد نتيجه اينکه در پاسخ بالا مي گوييم عقل ما را به تحقيق وا مي دارد تا گرفتار خطر نشويم " . البته بايد خاطر نشان شود گروهي که پاسخ سؤالات فوق را قاعده ي " دفع ضرر محتمل " مي دانند به حديثي استناد جسته اند که در اصول کافي نقل شده است .

شکر منعم
به پرسش مطرح شده پاسخ ديگري هم داده شده است و آن "شکرمنعم" مي باشد. بدين معني که شکرگزاري از منعم،انسان را به تحقيق و بررسي وا مي دارد اين مطلب را مي توان با يک مثال روزمره که همه مردم با آن روبرو هستند روشن ساخت . اگر شما به يک ميهماني دعوت شده ايد و از شما پذيرايي گرم و مناسبي هم بعمل آمده و فرض بر اين است که ميزبان خود را هم خوب نمي شناسيد ، احساسات شما تحريک شده و فکر شما به اين نکته متمرکز مي شود که ميزبان خود را بشناسيد و به هر صورت ممکن از او تشکر و قدر داني نمائيد. حال وقتي که انسان ، اين سفره گسترده آفرينش را نگاه مي کند همه نوع نعمت ها را در اختيار خود مي يابد . آيا عقل حکم به شکر و سپاسگزاري و شناخت منعم مقتدر نمي کند ؟ اينجا همانند آن ميهماني است که اگر شکر و قدر داني توام با شناخت نباشد احساس کمبود و ناراحتي نسبت به ميزبان وجود دارد . بنابراين احساس فطري و عقلاني " شکر منعم " خود دليل واضح بر لزوم بررسي ادله ي خدا پرستان است تا دريابيم که اين همه نعمت ، " منعم" و بخشنده اي دارد يا خير ؟

انتخاب موضوع صحيح
در پاسخ به سوال هاي مطرح شده جواب ديگري هم داده شده است . و آن اين است که بشر مي خواهد نيازهاي فردي و اجتماعي خود را به نحو ممکن بر طرف کند . آيا انسان از هر راه و طريقي مي تواند نيازها و احتياجات خود را بر طرف کند ؟ بديهي است که پاره اي از راه ها و طرق براي او زيانبخش و خطر آفرين است ، ناگزير به عقل خويش مراجعه مي کند و از او ياري و استمداد مي جويد تا راهي را به او بنماياند . که ضرر و خطر در آن نباشد . بنابراين راه خويش را که موضوع صحيح مي پندارد انتخاب مي کند . اين دسته از متفکران و نويسندگان عقيده دارند "دفع ضرر محتمل"،"شکر منعم" و "انتخاب موضع صحيح" هر سه بحثها و موضوعاتي هستند که نتيجه آنها به يک نقطه باز مي گردد و آن اينکه "عقل" انسان حکم مي کند براي دفع ضرر احتمالي و وجود شکرگزاري از منعم و لزوم انتخاب موضع صحيح بايد ادله ي الهيون را مورد بررسي قرار داد . تا کنون در پاسخ به اين سؤال که چرا درباره دين و عقايد بايد تحقيق کرد مطالبي گفته شده است ولي اموري ديگر باقي مانده که به نظر مي رسد بيان آن لازم و از جهاتي نيز با روحيات انسان همگون تر و سازگارتر باشد . آن مطالب به قرار زير است.
1- در درسهاي گذشته اشاره شد و در آينده بدان خواهيم پرداخت که فطرت انسان بر خداجويي و خداشناسي استوار است . اين نظر و ديدگاه را تاريخ طولاني بشر گواهي مي کند که تمام قبايل داراي يکنوع عقيده مذهبي بوده و هستند بدون توجه به اينکه مذهب آنها درست بوده يا نه . برخي از روانشناسان عقيده دارند که انسان داراي چهار بعد روحي است1- حس راستي يا دانايي2- حس زيبايي 3- حس نيکي 4- حس مذهبي . با اين بيان بعد چهارم روح انسان بعد مذهبي است بديهي است که مذهب کمال فکري ، اخلاقي و عملي را براي انسان به همراه دارد پس در اين باره يعني مذهب ، عقايد و دين بايد تحقيق کند.
2- همانگونه که در گذشته اشاره گرديد ، بشر در وجود خود حس کنجکاوي نيرومندي دارد که همواره مي خواهد همه چيز را دانسته و از آن سر در بياورد . عشق به آگاهي و دانستن ، انسان را وا مي دارد که به تحقيق و تفحص چيزهايي بپردازد که آن را نمي داند .
3- در درون انسان نيرويي وجود دارد که همواره او را به کاري فرا مي خواند که در اطراف و پيرامون آن سود و فايده وجود داشته باشد وقتي که انسان دريابد که فلان چيز براي او مفيد است در باره اش به تحقيق و جستجو مي پردازد مذهب چون از اين نظر براي او داراي فوايد بسياري است به همين دليل است که درباره آن تحقيق و مطالعه مي نمايد .

[مشکات]

سلام "behroozz" عزیز.
به جمعمون خوش آمدید.
واقعاً ممنون بابت مطالب مفید و کاربردیتون.
فقط اگه میشه یه خورده آروم تر پیش برید تا من بیسواد هم بتونم بحث رو دنبال کنم.
موفق باشید.

[کبوتر حرم]

سلام جناب بهروز

من هم به نوبه ی خودم:خوش اومدید به جمعمون
امیدوارم شاهد حضور بیشتر شما باشیم.
مطالبتون فوق العاده عالی و مفید بود. ممنون.

من همون کبوترم که جا نداشت . . . . . لونه ای حتی رو شاخه ها نداشت
همـــه عاشقی من یـــه نفســــــه . . . . . یه امام رضـــــا دارم واسم بســـه