عصمت ائمه (سلام الله علیها)

[یوسف زهرا]

سلام.

اگر موافق باشید در این موضوع درباره عصمت ائمه صحبت کنیم .چون موضوع خیلی مهم هست ،یکی از تفاوتهای ما شیعیان با اهل تسنن در همین هست،برای همین هر بچه شیعه ای باید در این باره بدونه.

ائمه چه عصمتی دارند؟؟تفاوت عصمت ائمه با انبیا در چی هست؟؟
امیدوارم همه بچه ها در این بجث شرکت کنن.

[مشکات]

سلام.
" یوسف زهرا" و "کبوتر حرم" عزیز ممنون. از مطالب مفیدتون بهره بردم.
و به توصیه ی "کبوتر حرم" متنبه شده و سعی کردم در این مورد تحقیق کنم.
اگر چه جواب سوال رو دوستان دادند ولی فکر می کنم بیان این مطلب هم خالی از لطف نباشه.

بدون شك عصمت پيامبران و ائمه عليهم السلام اكتسابي و بر اساس لياقت و امتحان است ؛ زيرا اگر خدادادي محض باشد ، هيچ ارزشي ندارد و فضيليت محسوب نمي‌شود .

نكتۀ اساسي در بحث عصمت اين است كه بايد ديد منشأ عصمت در معصومين چيست ؟
بنابر اعتقاد شيعيان كه با دلايل محكم و قاطع قابل اثبات است ، منشأ عصمت معصومين علم قطعي ، شهودي و وجداني به حقايق امور و عواقب اعمال است ؛
به طوري كه سبب مي‌شود ارادۀ انسان قوي و در نفس او قوه اي ايجاد شود كه او را از انجام گناه و لغزش محافظت مي‌كند .
اين علم ، علمي است كه دارندۀ آن صاحب چشم بصيرتي مي‌شود كه عواقب ، آثار و لوازم گناه و ترك واجبات را در دنيا و آخرت با تمام وجود لمس مي‌كند .
و از انسان موجودي مي‌سازد كه در تمام عمرش حتي به اندازۀ ذره‌اي با دستورات پروردگارش مخالفت نمي‌كند و حتي فكر انجام معصيت و يا ترك واجب در مخیله ی او نمي‌گنجد .

اين مسأله حتي در برخي موارد براي ساير انسان‌ها نيز اتفاق مي‌افتد ؛
مثلاً انساني كه مي‌داند در داخل اين ظرف زهر خطرناكي است ، هرگز از آن نخواهد نوشيد و حتي فكر خوردن آن را نيز نخواهد كرد ؛
زيرا انسان به كشنده بودن زهر علم قطعي دارد و اين علم باعث مي‌‌شود كه انسان‌ها در تمام عمرشان حتي يك بار مرتكب آن نشوند ؛
با اين كه هر انساني مختار است و هر وقت كه اراده كند مي‌تواند با خوردن خودكشي كند ؛
چنانچه هستند انسان‌هاي ضعيف النفسي كه حتي با دانستن كشنده بودن زهر ، با خوردن آن خود کشي مي کنند .

و يا مثلاً هر انسان عاقل ، آگاه و آبرو داري كه در جامعه داراي منصب و مقام رفيعي است ، هرگز اتفاق نمي‌افتد كه بدون لباس و لخت و عريان در ملأ عام ظاهر شود ؛
با اين كه در انجام آن کاملا مختار است ؛ اما چون به عواقب آن آگاه است ، حتي انجام آن را تصور نمي‌كند .

و يا مثلاً مادري که فرزندي شيرخواري دارد ، هر گز تصور اين را نمي کند که چاقو بردارد و سر فرزند خودش را ببرد ؛
با اين که اين عمل از اعمال اختياري مادر است ؛ اما علم اين شير خوار فرزند او است و علاقه شديدي به او مانع اين مي شود که حتي اين فکر پليد را از سر بگذراند .

معصومين (عليهم السلام) از طرفي علم قطعي به عواقب گناه دارند و از طرف ديگر ذات خداوند را به حقيقت شناخته اند
و مي دانند که با انجام معصيت ، از دستور چه کسي سر پيچي خواهند کرد ؛
لذا در تمام طول عمرشان حتي فکر گناه را هم نمي کنند ؛ با اين که در انجام آن قدرت کامل دارند .

مرحوم شيخ مفيد رحمت الله عليه در اين باره مي فرمايد :
العصمة لطف يفعله الله تعالى بالمكلف بحيث يمتنع منه وقوع المعصية وترك الطاعة مع قدرته عليهما .
عصمت ، لطفي از جانب خداوند كه شامل حال مكلف مي‌شود و او را از وقوع در معصيت و ترك اطاعت باز مي‌دارد ؛
با اين كه آن شخص قادر به انجام آن‌ دو است .
النكت الإعتقادية - الشيخ المفيد - ص 37 .

براي اثبات اين علم براي معصومين عليهم السلام دلايل فراواني وجود دارد ؛
از جمله :
* در بارۀ حضرت آدم علي نبينا وآله وعليه السلام مي‌فرمايد :
وَعَلَّمَ آَدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا
البقره / 31

*در بارۀ حضرت داود و سليمان علي نبينا وآله وعليهما السلام مي‌فرمايد :

وَلَقَدْ آَتَيْنَا دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ عِلْمًا وَقَالَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي فَضَّلَنَا عَلَى كَثِيرٍ مِنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِينَ . وَوَرِثَ سُلَيْمَانُ دَاوُودَ وَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنْطِقَ الطَّيْرِ وَأُوتِينَا مِنْ كُلِّ شَيْءٍ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِينُ
النمل / 15_ 16 .

و نيز مي‌فرمايد :
عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَى غَيْبِهِ أَحَدًا . إِلَّا مَنِ ارْتَضَى مِنْ رَسُولٍ
الجن / 26_ 27 .

*در بارۀ حضرت يوسف علي نبينا وآله وعليه السلام مي‌فرمايد :

وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ آَتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَكَذَلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ . وَرَاوَدَتْهُ الَّتِي هُوَ فِي بَيْتِهَا عَنْ نَفْسِهِ وَغَلَّقَتِ الْأَبْوَابَ وَقَالَتْ هَيْتَ لَكَ قَالَ مَعَاذَ اللَّهِ إِنَّهُ رَبِّي أَحْسَنَ مَثْوَايَ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الظَّالِمُونَ . وَلَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَهَمَّ بِهَا لَوْلَا أَنْ رَأَى بُرْهَانَ رَبِّهِ كَذَلِكَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَالْفَحْشَاءَ إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُخْلَصِينَ .
يوسف / 22_23 .

و باز در بارۀ حضرت يوسف علي نبينا وآله وعليه السلام مي‌فرمايد :

وَإِلَّا تَصْرِفْ عَنِّي كَيْدَهُنَّ أَصْبُ إِلَيْهِنَّ وَأَكُنْ مِنَ الْجَاهِلِينَ
يوسف / 33 .

*همچنين از زبان حضرت يعقوب علي نبينا وآله وعليه السلام وقتي كه فرزندانش وي را به خاطر گريه بر حضرت يوسف ملامت مي‌كردند ، مي‌فرمايد :

قَالَ إِنَّمَا أَشْكُو بَثِّي وَحُزْنِي إِلَى اللَّهِ وَأَعْلَمُ مِنَ اللَّهِ مَا لَا تَعْلَمُونَ
يوسف / 86 .

*و در بارۀ حضرت لوط علي نبينا وآله وعليه السلام مي‌فرمايد :

وَلُوطًا آَتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ تَعْمَلُ الْخَبَائِثَ .
الأنبياء / 74 .

*و در بارۀ رسول گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم مي‌فرمايد :

َلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ بَعْدَ الَّذِي جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ مَا لَكَ مِنَ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ
البقره / 120
وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ إِنَّكَ إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِينَ
البقره / 145 .

اين علم الهي خاص ، لطفي است كه خداوند به بندگان برگزيدۀ خودش عطا كرده و سبب و منشأ ايجاد ملكۀ تقوي تا عالي‌ترين درجۀ آن ؛
يعني عصمت شده است .

مثلاً در بارۀ حضرت يوسف عليه السلام همين علم باعث شد كه مرتكب فاحشه نشود ؛ با اين كه كاملاً در انجام آن مختار بوده است .

در نتيجه ، عصمت امري است اكتسابي ؛ اما منشأ آن علمي است كه خداوند به آن‌ها لطف كرده است .

گروه پاسخ به شبهات
مؤسسه تحقيقاتي حضرت ولي عصر (عج)