آيا عاقبت همه انسان‎ها به جز كفار و منافقين و مشركين بهشتي بودن است؟

[boshra]

امّا اين كه پرسيده‎ شده: «آيا عاقبت همه انسان‎ها غير از كفار، منافقين و مشركين بهشتي بودن است؟»

اين سؤال سه ضلع دارد، وقتي پاسخ كامل و جامع خود را دريافت خواهيد كرد كه هر كدام از اضلاع آن جداگانه طرح و پاسخ داده شود:

1. شرط بهشت رفتن چيست؟
2. موانع بهشت رفتن چيست؟
3. عاقبت مسلماني كه گناه مي‎كند چيست؟

گرچه هر يكي از اين پرسش‎ها پاسخ مبسوط نياز دارد امّا به طور خلاصه اشاره مي‎شود:

1. اعتقاد به خداوند و ايمان به پيامبر و باور داشتن جانشينان راستين پيامبر و اعتقاد به معاد و ايمان به تمام ره آورد دين اسلام و عمل به دستورات و احكام الهي، و پرهيز نمودن از آنچه در شرع مقدس نهي گرديده و حرام شمرده شده است از شروط اساسي بهشت رفتن محسوب مي‎شود.

2. كفر، شرك، نفاق و گناه باعث مي‎شود كه انسان كافر، مشرك، منافق و گناه كار از نعمت‎هاي لذيذ و گواراي بهشتي محروم شود يعني اگر كسي خدا را باور نداشته باشد (كافر) و يا براي خداوند شريك قايل شود (مشرك) و يا در ظاهر مسلمان و در باطن به دين اسلام عقيده نداشته باشد (منافق) و يا گناه كبيره انجام دهد، لياقت ندارد كه از جائي به نام بهشت كه براي بندگان شايسته خدا فراهم شده استفاده كند.

3. امّا كساني كه به همه اصول و فروع دين اسلام اعتقاد دارند و به دستورات شرع مقدس عمل مي‎كنند لكن اهل گناه است و كارهاي كه در شرع مقدس حرام شمرده شده انجام مي‎دهد آنها اول كيفر اعمال خود را مي‎بينند و مدتي از نعمت‎هاي بهشت محروم مي‎شوند بعد بر اثر عوامل مختلف از عذاب نجات يافته و وارد بهشت خواهند شد.

يكي از بزرگان در اين باره گفته است:

دوزخ براي اكثر گناه كاران كه در آن وارد مي‎شود جايگاه موقت است، مدت معيّني در آن عذاب مي‎شوند پس از پاك شدن از گناه و زدوده شدن زنگ معصيت از دوزخ خارج مي‎شوند و به بهشت مي‎روند، بيرون آمدن گناهكار از دوزخ به گونه‎هاي مختلفي است، بعضي تمام ايام محكوميت خود را در دوزخ مي‎گذرانند و پس از انقضاء مدت مقرر آزاد مي‎شوند. گروهي قبل از آن كه مدت محكوميت‎شان سپري گردد مشمول شفاعت واقع شده و آزاد مي‎شوند، بعضي مورد عفو و بخشش خداوند قرار مي‎گيرند و در پرتو رحمت واسعة الهي از دوزخ رهائي مي‎يابد، بعضي از آغاز در محلي خارج از محيط آتش به طور موقت زنداني مي‎شوند و سپس آزاد مي‎گردند، همه اين مسايل براساس رواياتي است كه در اين زمينه رسيده است.[1]

بنابراين اگر كسي كه گرفتار كفر، شرك و نفاق نباشد، ولي اهل گناه و معصيت باشد مدتي سزاي عمل خويش را در جائي مانند دوزخ مي‎بيند بعد از آن وارد بهشت خواهد شد، چه اين كه افراد غير مسلمان اگر بر اساس قعود (و نه تقصير و عناد با اسلام) دين اسلام را قبول نكرده باشد ممكن است مورد عفو خداوند قرار گيرد.[2]

امّا در اينجا يادآوري چند نكته ضروري بوده و پاسخ سؤال شما با آن نكات تكميل خواهد شد:

نكته اول: چون بهشت درجات فراوان دارد، هر كسي برابر لياقت خود مي‎تواند از آن درجات و نعمت‎هاي بهشتي بهره‎مند شود، و اين طور نيست كه همه مراتب و درجات بهشت در اختيار همه كس باشد.

پس كسي كه در دنيا معصيت كرده باشد گرچه بعد از چشيدن عذاب و كيفر گناه خود وارد بهشت خواهد شد امّا هرگز در مرتبه و درجه كساني نيست كه خود را از گناه حفظ كرده و از همان اول وارد بهشت شده‎اند.

نكته دوم: گرچه اهل معصيت اگر در عقايدشان مشكل نداشته باشند بعد از مدتي از عذاب نجات پيدا مي‎كند و از نعمت بهشت بهره‎مند خواهند شد امّا بايد توجه داشت كه براساس سخنان بزرگان اخلاق و عرفان، بعضي از معصيت‎ها انسان را از دايره دين داران بيرون مي‎كند و در زمرة كفّار و مشركين قرار داده و گرفتار دوزخ ابدي مي‎نمايد لذا آموزگار بزرگ اخلاق و عرفانم امام خميني در اين باره مي‎گويد:

اشخاصي كه ملكة فاسده و رذيلة باطله پيدا كرده‎اند از قبيل ملكة:

طمع، حرص، جدال، حب مال و جاه و دنيا و ساير ملكات پست جهنمي است كه نمي‎شود تصور كرد، گاهي اين ملكات سبب مي‎شود كه انسان را مخلد در جهنم كند، زيرا كه ايمان را از انسان مي‎گيرند مثل حسد كه در روايات صحيحه ما آمده كه ايمان را حسد مي‎خورد همان طور كه آتش هيزم را مي‎خورد، و مثل حب دنيا و شرف و مال كه دين مؤمن را از او مي‎گيرد خدا نكند عاقبت معاصي منتهي بشود به ملكات و اخلاق ظلماني زشت و آنها منتهي شود به رفتن ايمان و مردن انسان با حال كفر.[3]

از اين كلام امام كه تا اعماق جان انسان نفوذ مي‎كند، ‌معلوم مي‎شود كه خلود و جاويدان بودن در جهنم تنها مخصوص كفار و مشركين نيست، گاهي بعضي از گناهان سر از كفر و شرك در مي‎آورد و سرنوشت انسان را همانند سرنوشت كافر و مشرك مي‎نمايد.
نكته سوم: گرچه انسان گناه كار بعد از چشيدن كيفر خود از عذاب نجات خواهد يافت و وارد بهشت خواهد شد، امّا بايد با گوش جان اين آيات قرآن شنيد و عبرت گرفت و مواظب بود كه مي‎گويد:

«وقتي گناه كاران به جهنم افكنده مي‎شوند آتش فرياد مي‎زند و به جوشش و غليان مي‎آيد به طوري كه گويي از خشم نزديك است منفجر شود»[4]
و در جاي ديگر فرمود: «وقتي دوزخ گناه كاران را از دور مي‎بيند به هيجان مي‎آيد و فرياد خشم آلود به گوش مي‎رسد».[5]
و در راستاي اين مسأله حضرت امام خميني گفته است:

همه آتش‎هاي اين عالم را جمع كنند روح انسان را نمي‎توانند بسوزاند، آنجا آتش علاوه بر اين جسم روح را نيز مي‎سوزاند، قلب را ذوب مي‎كند.
در روايتي آمده: روزي جبرئيل غمگين بود، پيامبر اكرم علت را جويا شد.
جبرئيل گفت: چگونه محزون نباشم در حالي كه امروز دَم‎هاي جهنم گذاشته شد
و آتش دوزخ افروخته گرديد اگر يك حلقه از آن بر دنيا گذاشته شود عالم از حرارت آن ذوب مي‎شود و اگر قطره‎اي از زقوم در آب‎هاي اهل دنيا بچكد همه از بوي گند آن مي‎ميرند.[6]

---

[1] . فلسفي، محمد تقي، معاد از نظر روح و جسم، ج 3، ص 315، نشر هيئت نشر معارف اسلامي، تهران، سال 1363 ش.
[2] . مطهري.‌ مرتضي، عدل الهي، ص 292، نشر شركت سهامي انتشار، تهران، 1352 ش.
[3] . امام خميني، چهل حديث، ص 20، انتشارات مؤسسه نشر آثار امام، سال 1378 ش.
[4] . سوره: 67، آيه 7ـ8.
[5] . سوره: 25، آيه 12.
[6] . امام خميني، چهل حديث، ص 24، نشر مؤسسه آثار امام، سال 1378 ش.

[alireza457]

عاقبت همه بهشتي شدن نيست چون قران از خلود در جهنم ياد مي كند