انقلاب فرهنگى و سياسى در سيره امام صادق(ع)

[hamed]

امام صادق(ع) هشتمين ستاره فروزان آسمان عصمت، و ششمين اختر تابان‏سپهر امامت و ولايت در هفدهم ربيع‏الاول سال‏83 ه.ق در مدينه چشم به جهان گشود، ودر 25 شوال سال 148 در 65 سالگى به دستور منصور دوانيقى (دومين طاغوت عباسى)مسموم شده و به شهادت رسيد. در زندگى سراسر افتخار او، دو موضوع همچون دو جريان‏هميشگى با پرتلاش‏ترين شكل در راس موضوعات ديگر ديده مى‏شد، كه هر دو در يك صراطقرار داشته و تكميل كننده همديگر بودند كه عبارت‏اند از: طاغوت زدايى و نشان‏دادن چهره اسلام ناب; اسلام محمد(ص) و على(ع).
آن حضرت در وضعيتى قرار گرفت، كه اسلام چهره حقيقى خود را از دست داده بود، واز قرآن و اسلام جز نامى باقى نمانده بود، چرا كه مدتى با امويان و سپس باعباسيان درگير بود كه بر كشور پهناور اسلامى حكومت مى‏كردند، و همه چيز را با ميل‏و هوس‏هاى نفسانى خود رتق و فتق مى‏نمودند، و اسلام را به دنبال اهداف شوم خودمى‏كشيدند و آن را پلى براى اجراى مقاصد طاغوتى خود قرار داده بودند.
امام صادق(ع) در طول 34 سال امامت‏خود (114 148 ه.ق) با پنج‏حكمران اموى يعنى هشام بن عبدالملك، وليد بن يزيد، يزيد بن وليد، ابراهيم بن وليد، مروان بن‏محمد، درگير بود، پس از انقراض آنها با دو خليفه عباسى يعنى عبدالله بن محمد،معروف به سفاح و منصور دوانيقى رو به رو گرديد. آن حضرت براى نجات اسلام ومسلمين چاره‏اى نمى‏ديد، جز اين كه مانند پدرش امام باقر(ع) دو موضوع را مساله‏اصلى زندگى خود قرار دهد; يعنى همان دو موضوعى كه از كلمه طيبه «لا اله الاالله‏» نشات مى‏گرفت، و تحقق عينى چنين كلمه‏اى كه اساس اسلام محمد(ص) و على(ع)را تشكيل مى‏داد، نياز به انقلاب سياسى و نفى طاغوت‏ها، و انقلاب فرهنگى و آموزش‏براى رشد و آگاهى بخشى جامعه داشت، تا با اين «نفى‏» و «اثبات‏» بتواند اسلام‏را از زير حجاب‏هاى جهل و غرور خودكامگان رهايى بخشد، و چهره ناب آن را به عموم‏نشان دهد. روشن است كه چنين كار بزرگى، بسيار دشوار و طاقت فرسا بود، در عين‏حال امام صادق(ع) كه خود را وقف اسلام و قرآن نموده بود، با همتى بلند و اراده‏اى‏محكم، به اين كار بسيار عميق و بزرگ دست زد، و تا آخر عمر هم‏چنان با قاطعيت‏ادامه داد و سرانجام در اين راه شهد شهادت نوشيد.
بنابراين، آن حضرت همه وجودش را در مسير اين نفى و اثبات فدا نمود، و به‏پيروان خود آموخت كه اصلى‏ترين كار آنها بايد اين دو كار سياسى و فرهنگى باشد،كه اساس رشد و تكامل همه جانبه در پرتو آن به دست‏خواهد آمد.

---

مناظرات علمي امام صادق(ع)
بخشي از شخصيت بزرگ علمي جعفربن محمدالصادق(ع) در مناظرات علمي او يا برخي شاگردان برجسته اش با ديگران تجلي يافته است.
از جمله مناظرات آن حضرت، گفت وگوي او با «ابوحنيفه» پيشواي فرقه حنفي است .
در اين راستا امام صادق امام صادق(ع) شاگردان بسيار بافضيلت و دانشمندي داشت كه در برخي مناظرات علمي آنان را مشاركت مي داد. «هشام بن سالم» مي گويد: روزي با ياران آن حضرت در محضرش نشسته بوديم، مردي شامي با اجازه گرفتن از امام به مجلس وارد شد، امام به او فرمود: بنشين! آنگاه از او پرسيد: چه مي خواهي؟ مرد شامي گفت: شنيده ام شما پرسش هاي مردم را پاسخ مي گويي؟ آمده ام با شما مناظره كنم. امام فرمود: درباره چه موضوعي؟ او گفت: درباره چگونگي قرائت قرآن. امام به يكي از شاگردانش به نام حمران رو كرد و فرمود: حمران! جواب اين شخص با تو است. مرد شامي گفت: مي خواهم با خود شما مباحثه كنم نه حمران! فرمودند: اگر حمران را محكوم كردي، مرا محكوم كرده اي! مرد شامي با حمران مناظره كرد و هرچه از او پرسيد، پاسخ مستدلي شنيد تا اين كه از بحث فروماند. امام به او فرمود: (حمران را) چگونه ديدي؟ گفتم: راستي حمران چيره دست است هرچه پرسيدم به شايستگي پاسخ داد. مرد شامي سپس درباره لغت و ادبيات عرب با «ابان ابن تغلب»، درباره فقه با «زراره» و درباره كلام با «مؤمن طاق» مناظره كرد و در تمام آنها مجاب شد.(21)

[هُدهُد صبا]