مقالات قرآني

[منتظر]

بسم الله الرحمن الرحیم
نام مقاله:جایگاه حضرت فاطمه و مریم علیهماالسلام در آیات و روایات





مقایسه فاطمه مقدس علیهاالسلام با مریم مقدس(س)1 شرافت خانوادگیمریم از خاندان ماثان از فرزندان حضرت داوود علیه السلام بود و عمران پدر مریم، بزرگ این خاندان پیش از عهد هیرودوس(9) و از خانواده نبوت و دیانت بود(10).

در شرافت خانوادگی حضرت مریم همین بس که حضرت عیسی علیه السلام از پیامبران بزرگ و ولیده آن خانواده است. خداوند سوره مریم را به نام این خانواده نام نهاده و چندین بار از این خانواده سخن گفته است. در آیه «اِنَّ اللّه َ اصْطَفی آدَمَ وَ نُوحا وَ آلَ اِبْرَاهِیمَ وَ آلَ عِمْرَانَ عَلَی العَالَمِینَ»[sup](11)[/sup] این خانواده را یکی از چهار خانواده برگزیده معرفی کرده است.
در بیان شرافت خانوادگی حضرت فاطمه نیز سخن بسیار و امری روشن برای مسلمانان است. طبق روایت امام رضا علیه السلام (12)و روایات(13) دیگر، آل ابراهیم در آیه یاد شده خانواده پیامبر اکرم از چهار خانواده برگزیده است.

افزون بر اینکه بدون هیچ تردیدی خداوند در آیه تطهیر[sup](14)[/sup] از اهل بیت رسول به صراحت یاد کرده است و در سوره ابراهیم با تعبیر شجره مبارکه(15) و بیوت در آیه «فِی بُیُوتٍ أَذِنَ اللّه ُ أَنْ تُرفَعَ وَ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ یُسَبِّحُ لَهُ فِیهَا بِالغُدُوِّ وَ الآصَالِ»(16) به خانواده حضرت فاطمه اشاره کرده است. خداوند سوره دهر یا هل أتی را در باره اهل بیت پیامبر صلی الله علیه و آله نازل فرموده است(17). از همه مهم تر اینکه خداوند اجر رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله را عشق به خاندان محمّد (قربی) قرار داده و فرموده است: «قُل لاَ أَسْأَ لُکُمْ عَلَیهِ اَجْرا إلاَّ المَوَدَّةَ فِی القُرْبی»(18).
صاحب الغدیر نُه روایت از طریق اهل سنت با اسناد آن آورده است که در آیه یاد شده مراد از قربی، اهل بیت رسول اکرم است(19). در روایات حتّی به طرق اهل سنّت آمده است که آل محمّد همان صادقون(20) در آیه شریفه «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّه َ وَ کُونُوا مَعَ الصَّادِقِینَ»(21)و سابقون(22)[] در آیه شریفه «وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ. أُولئِکَ المُقَرَّبُونَ»(23)[] و صراط مستقیم(24)در آیه «اِهْدِنَا الصِّرَاطَ المُسْتَقِیمَ»(25)می باشند. بدون تردید شرف هر خانواده به شرافت پدر، مادر و فرزندان است که در ادامه به بحث در این باره می پردازیم.
2 پدر
عمران پدر حضرت مریم بود که قبل از تولّد حضرت مریم درگذشت(26). نام او در قرآن آمده است: «اِذ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ»[sup](27)[/sup]. طبق گزارش ابن اسحاق، نسب او با چهارده واسطه به حضرت داوود علیه السلام می رسد و او را صاحب صلاه بنی اسرائیل خوانده اند(28). او از بندگان مؤمن و پاک خداوند بود. مورخان او را از روحانیون و کاهنان بزرگ زمان خود معرفی کرده اند(29)، امّا با توجّه به وحی الهی به عمران، بر طبق دلالت روایت امام صادق علیه السلام و تصریح امام باقر علیه السلام ، از پیامبران قوم خود بوده است(30).
امّا پدر فاطمه زهرا علیهاالسلام محمّد بن عبد اللّه صلی الله علیه و آله ، برترین پیامبران الهیs(31)و خاتم آنان بود.
3 مادر
مادر حضرت مریم حنه همسر عمران از زنان عبادتگر زمان خود بود[sup](32)[/sup]. خداوند متعال در قرآن از او به بزرگی یاد کرده است: «اِذ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ...»[sup](33)[/sup] حدود سی سال[sup](34)[/sup] صاحب فرزند نمی شد، تا اینکه با قلبی شکسته از خداوند درخواست نمود و آن گاه با لطف الهی[sup](35)[/sup] باردار شد. او به شکرانه این نعمت با نیّت خالص نذر نمود که فرزند عزیز خود را معتکف و خدمتگزار بیت المقدس قرار دهد: «اِنّی نَذَرتُ لَکَ مَا فِی بَطْنی مُحَرَّرا» او نذر خود را ادا کرد. شرف ایشان وقتی معلوم می شود که خداوند اعلام داشت که نذر او را به نیکی قبول کرده است: «فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ»[sup](36)[/sup].
امّا مادر فاطمه زهرا علیهاالسلام حضرت خدیجه سلام اللّه علیه است. قرآن به کنایه از آن حضرت یاد می کند: «وَ وَجَدَکَ عَائِلاً فَاَغْنَی»[sup](37)[/sup]. مرحوم مجلسی طبق روایات می گوید که این آیه شریفه به حضرت خدیجه اشاره دارد[sup](38)[/sup]. ابن عبّاس در تفسیر این آیه می فرماید: «خداوند پیامبر را فقیر یافت و مردم می گفتند پیامبر مالی ندارد؛ پس خداوند با مال خدیجه وی را غنی و بی نیاز گرداند.»[sup](39)[/sup]
در شرافت حضرت خدیجه همین بس که او اولین زنی بود که اسلام آورد و رسالت پیامبر صلی الله علیه و آله را تصدیق نمود و تا آخرین لحظه در کنار رسول اکرم صلی الله علیه و آله ماند و برای ایشان کمک کار و دلسوز و مهربان بود. پیامبر فرمود: «دین اسلام به وسیله دو عامل استوار شد؛ یکی شمشیر علی علیه السلام و دیگر مال خدیجه علیهاالسلام .»[sup](40)[/sup] او تمام اموال خود را وقف اسلام و اهداف پیامبر صلی الله علیه و آله نمود.
در روایات آمده است که او یکی از چهار زن برگزیده[sup](41)[/sup] و بهشت مشتاق اوست[sup](42)[/sup]. او بعد از مرگ، همدم مریم و آسیه خواهد بود[sup](43)[/sup].

آن حضرت این شرف را داشت که نطفه آخرین دخترش فاطمه علیهاالسلام از مائده بهشتی[sup](44)[/sup] باشد و در هنگام حزن و نگرانی نسبت به رسول اکرم صلی الله علیه و آله در زمان بارداری، فرزندش فاطمه علیهاالسلام از باطن او با او سخن گوید و به او دلداری دهد[sup](45)[/sup].
4 آگاهانیدن پدر به پاکی فرزند قبل از ولادت
خداوند قبل از انعقاد نطفه و ولادت حضرت مریم از طریق بشارت ولادت فرزندش عیسی علیه السلام خبر داد که فرزندی سالم و مبارک به او هدیه خواهد کرد؛ پسری که به اذن پروردگار بیماران را شفا خواهد داد و مردگان را زنده خواهد کرد و او را رسول خود قرار خواهد داد[sup](46)[/sup].
امّا ولادت حضرت فاطمه علیهاالسلام به طور مستقیم به پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در معراج و در زمین و حتّی چگونگی شکل گیری او از طعام بهشتی خبر داده شد[sup](47)[/sup].
خداوند قبل از ولادت فاطمه علیهاالسلام به پیامبر صلی الله علیه و آله خبر داد که شکم خدیجه ظرف امامت است. پیامبر به مناسبتی به فاطمه زهرا علیهاالسلام فرمود: «إنّ بطن أمّک کان للإمامة وعاء»؛ یعنی شکم مادر تو ظرف امامت بود[sup](48)[/sup].
5 قابله و پرستار هنگام تولد
هنگام ولادت، قابله حضرت مریم و پرستار مادرش همسر حضرت زکریا به نام الیزابت بود، امّا قابله فاطمه زهرا علیهاالسلام چهار زن بهشتی به نام حضرت حوا، آسیه، کلثوم خواهر موسی و حضرت مریم بودند[sup](49)[/sup].
6 نامگذاری آسمانینامگذاری حضرت مریم توسط مادر ایشان صورت گرفت: «اِنِّی سَمَّیْتُهَا مَرْیَم»[sup](50)[/sup] و مریم به معنای عابد یا خدمتگزار است.

امّا اسم فاطمه علیهاالسلام از جانب خداوند متعال تعیین گردید. امام صادق علیه السلام می فرماید: «برای فاطمه نزد خداوند نُه اسم است. آنها عبارت اند از: فاطمه، صدیقه، مبارکه، طاهره، زکیه، راضیه، مرضیه، محدثه و زهرا.»[sup](51)[/sup]
امام باقر علیه السلام در روایت دیگر می فرماید: «هنگامی که فاطمه زهرا علیهاالسلام ولادت یافت خداوند متعال به فرشته ای وحی نمود تا این نام (فاطمه) را بر زبان محمّد صلی الله علیه و آله جاری نماید؛ لذا حضرت او را فاطمه نام نهاد.»[sup](52)[/sup]
از اهل سنّت قسطلانی، زرقانی، غسانی، خطیب بغدادی و حافظ دمشقی با نقل روایت اعتراف کرده اند که اسم فاطمه از طرف خداوند بوده است[sup](53)[/sup].

منابع مقاله:
فصلنامه مشکوة، شماره 81، سلیمانپور، محمد جواد؛
برای خواندن ادامه مقاله به پایگاه حوزه مراجعه فرمائید

[آشنای غریب]

دقت و تفكر در آفرينش شتر

اءفلا ينظرون إ لى الا بل كيف خلقت، سوره:الغاشیه،آیه :17

چرا به شتر نمى نگرند كه چگونه آفريده شده است ؟ اين حيوان ويژگى هاى عجيبى دارد كه او را از حيوانات ديگر ممتاز مى سازد و به حق ، آيتى است از آيات خدا. به برخى از آن ها توجه كنيد:
الف :بعضى از چهارپايان تنها از گوشتشان استفاده مى شود و بعضى ديگر غالبا از شيرشان ، و بعضى ديگر تنها براى سوارى سودمند است و بعضى براى باربرى ؛ اما شتر حيوانى است كه تمام اين جهات در آن جمع است .
ب: شتر نيرومندترين و مقاومترين حيوانات اهلى است . زيرا بار زيادى با خود مى برد و عجب اين كه به هنگامى كه خوابيده است ، بار سنگينى را بر او حمل مى كنند و او با يك حركت برمى خيزد و روى پاى خود مى ايستد، در حالى كه چهارپايان ديگر قدرت چنين كارى را ندارند.
ج : شتر مى تواند روزهاى متوالى (حدود يك هفته الى ده روز) تشنه بماند و در مقابل گرسنگى نيز تحمل بسيارى دارد.
د : شتر توان مسافرت طولانى هر روزه را داراست و مى تواند از زمين هاى صعب العبور بگذرد.
ه‍ : او از نظر تغذيه بسيار كم خرج است و هر گونه خار و خاشاكى را مى خورد.
و: او در شرايط نامساعد جوّى ، در ميان طوفان هاى بيابان كه چشم و گوش را كور و كر مى كند، با ابزار خاصّى كه خداوند در پلك ها و گوش ها و بينىِ او آفريده است ، مقاومت مى كند و به راه خود ادامه مى دهد.
ز: شتر با تمام قدرتى كه دارد، از رام ترين حيوانات است ؛ به گونه اى كه كودك خردسال نيز مى تواند مهار يك شتر را در دست گرفته ، و آن را هدايت كند.
خلاصه اين كه : ويژگى هاى اين حيوان چنان است كه دقت در آفرينش او، انسان را متوجه خالق بزرگى مى كند كه آفريننده ى چنين موجودى است . ناگفته پيداست مراد از ((نظر)) در جمله ى اءفلا ينظرون نگاه كردن عادى نيست ، بلكه نگريستن با تفكر و انديشه است .

[هُدهُد صبا]

آداب جدل و گفتگو در قرآن کریم



قرآن -

مقالات قرآنی

« مَا یُجَادِلُ فِی آیَاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِینَ کَفَرُوا فَلَا یَغْرُرْکَ تَقَلُّبُهُمْ فِی الْبِلَادِ ﴿۴﴾ جز کسانی که کفر ورزیدند کسی در آیات خداوند جدال و ستیزه نمی کند پس تحرّک آنان در شهرها تو را نفریبد.
جدال دو نوع است:

الف: جدال نیکو که سیره ی انبیاست و نوعی گفتگو و تلاش برای ارشاد مردم است. چنان که کفار به حضرت نوح علیه السلام می گفتند: تو برای ارشاد ما بسیار جدل و تلاش می کنی. ( یا نوح قد جادلتنا فاکثرت جدالنا )[۱]
ب: جدال باطل که به منظور محو یا کم رنگ کردن حقّ، انواع طرح های انحرافی و باطل را به میان می آورد. ( و جادلوا بالباطل لیدحضوا به الحقّ )[۲]

در مسایل علمی و عقیدتی باید از جدل پرهیز کرد مگر با روش نیکو؛ « وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْکِتَابِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ »[۳] . « جَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ »[۴].

نمونه هایی از جدل و گفتگو نیکو:

الف: حضرت ابراهیم علیه السلام نمرود را به خدا پرستی دعوت کرد و فرمود: خدایی را پرستش کن که مرگ و حیات به دست اوست، نمرود گفت: مرگ و حیات در دست من نیز هست می توانم دستور اعدام دهم یا یک اعدامی را آزاد کنم.

ابراهیم علیه السلام فرمود: خداوند نظام را آن گونه طراحی کرده که طلوع خورشید از مشرق است، تو خورشید را از مغرب ظاهر کن، نمرود مبهوت شد.[۵]

ب: قرآن کریم بارها در گفتگو با مخالفان اظهار داشته که اگر کتابی مثل من یا ده سوره مثل: سوره های من یا یک سوره مثل من بیاورید، من دعوت خود را پس می گیرم. حتی به آنان فرموده که از هر کس می خواهید برای همکاری دعوت کنید ولی بدانید که هرگز حتی یک سوره مثل قرآن نخواهید آورد.[۶]
ج: جدال باطل با تحریک شیطان است. « …إِنَّ الشَّیَاطِینَ لَیُوحُونَ إِلَى أَوْلِیَآئِهِمْ لِیُجَادِلُوکُمْ… »[۷]
مفاسد جدال:
۱- سبب گمراهی است. « ما ضل قوم بعد هدی کانوا علیه انما اوتوا الجدل »[۸] هیچ گروه هدایت شده ای منحرف نشدند مگر به خاطر جدال های ناروا.
۲- سبب قهر الهی است. « من جادل فی خصومة یغیر علم لم یزل فی سخط الله حتی ینزع »[۹] هر کس بدون
آگاهی در مورد نزاع به جدال بپردازد، در قهر الهی است مگر آنکه از جدال دست بردارد.
۳- مایه ی پشیمانی است: « ایاک و اللجاجة فان اوّلها جهل و آخر ها الندامة »[۱۰] از لجاجت که زمینه جدال است دوری کن که آغازش نادانی و پایانش پشیمانی است.
روش گفتگو و جدال نیکو:
۱- از رقیب، دلیل بخواهد. « قل هاتوا برهانکم »[۱۱]
۲- از اول خود را برتر نبیند. « انّا و ایاکم لعلی هدی او فی ضلال مبین »[۱۲]
۳- آن چه را حق است بپذیرد گرچه به دلیل مصلحت آن را رد کند. « فیهما اتم کبیر و منافع للناس و اثمهما اکبر »[۱۳]
۴- به رقیب، فرصت فکر کردن بدهد. « و ان احد من المشرکین استجارک فاجره »[۱۴]
۵- ادب و متانت را رعایت کند. « لاتسبوا الذین یدعون من دون الله عدواً »[۱۵]
۶- منصف باشد و همه را به یک چشم نبیند. « فریق منهم »[۱۶]
۷- سخن منطقی بگوید. « قولاً سدیداً »[۱۷]
۸- سخن نرم بگوید. « قولاً لیّنا »[۱۸] [۱۹]

---

۱- هود، ۳۲


۲- غافر، ۵


۳- عنکبوت،۴۶


۴- نحل، ص۱۲۵


۵- مضمون۲۵۸ بقره


۶- مضمون ۳۸ یونس، آیات ۲۲و ۲۳ بقره


۷- انعام، ۱۲۱


۸- نهج الفصاحة، حدیث ۲۶۴۸


۹- همان، حدیث ۲۸۶۵


۱۰- همان، حدیث، ۱۰۰۸


۱۱- بقره، ۱۱۱


۱۲- سبأ، ۲۴


۱۳- بقره، ۲۱۹


۱۴- توبه، ۶


۱۵- انعام، ۱۰۸


۱۶- آل عمران، ۲۳


۱۷- احزاب،۷۰
۱۸- طه، ۴۴


۱۹- دقایقی با قرآن، قرائتی، ص۱۸۲-۱۸۴

http://emamjavad.com/%D9%85%D9%82%D8%A7%...B%8C%D9%85

[آشنای غریب]

تفكري درعجايب خلقت موجودات شفاف

خداوند تبارك و تعالي ملحديني را كه ادعامي كنند جهان هستي به صورت تصادفي شكل گرفته است ، مورد خطاب قرار داده و مي فرمايد :

هَذَا خَلْقُ اللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ الَّذِينَ مِن دُونِهِ بَلِ الظَّالِمُونَ فِي ضَلَالٍ مُّبِينٍ ﴿۱۱﴾

اين آفرينش خداست ؛ حال به من نشان دهيد كساني كه غيرخدايند چه چيزي آفريده اند ؟

بلكه ستمگران در گمراهى آشكارند ( سوره مباركه لقمان آيه 11)

انسان مؤمن به طور دائم نيازمند تفكر و تعقل در مخلوقات خداوند مي باشد تا بر يقين و ايمان خود بر اين خالق عظيم بيفزايد .... چگونه خداوند اين مخلوقات را آفريد و برايشان امكانات كسب روزي و ادامه حيات را قرار داد ؟ .... وما امروزه اين مخلوقات شفاف را مورد بررسي و كنكاش قرار مي دهيم تا با تفكر در آنها به تسبيح خداوند بلند مرتبه بپردازيم و بگوييم :


اللَّهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ ﴿۶۲﴾

خداوند خالق هرچيز است و او بر هر چيز نگهبان است . ( سوره مباركه زمر آيه 62)

خداوند براي برخي از مخلوقات اجزاي شفافي قرار داده است تا از اين طريق به آنها براي كسب غذا و دور كردن دشمنانشان كمك كند :

پروانه اي با دو بال شفاف ؛ به طوريكه ما مي توانيم از ميان بال اين پروانه به وضوح طرف مقابل آن را ببينيم و اين سيستم به پروانه كمك مي كند تا دشمنانش را بترساند ؛ چراكه اين وضعيت يك حالت ناشناخته و غير آشنا در عالم حيوانات است . در حقيقت خداوند اين موجود را با اين شكل عجيب مجهز كرده تا بتوانند از خودشان محافظت كنند .

يك ماهي با سر شفاف .... سبحان الله !

همانطور كه مشخص است اجزايي از مغز اين ماهي به خوبي نمايان است و اين ماهي به صورت بالفعل موجودي ترسناك براي دشمنانش به شمار مي رود . خداوند بلند مرتبه اين شفافيت را وسيله اي براي حمايت اين ماهي از خود در برابر محيط اطرافش و قدرتي دفاعي براي او قرار داده است .

پس آيا اين خالق قدرتمند و حكيم عاجز است كه شر يا بدي را از بنده مؤمنش دور كند ؟! همان

همان خداوندي كه خود مي فرمايد :
[b] [/b] لااله الا الله

در اينجا قورباغه شفاف و زيبايي را مي بينيم كه از مخلوقات خداوند است و از درون اين جاندار عجيب مي توانيم عظمت خالق بلند مرتبه را مشاهده كنيم !

جوهر افشان شفاف دريايي كه چشمانش برق مي زند و راه تاريك دريا را مي شكافد تا شكار خود را به دست آورد . حال با خود تصور كنيد كه خداوند سبحان از فضل و كرم خويش اين مخلوق را در اعماق دريا فراموش نكرده است و براي او اسباب كسب روزي و ادامه حيات را مهيا كرده است !

عروس دريايي كه خداوند او را با شاخك هاي بسيار حساس مجهز نموده است تا از اين طريق راه خود را پيدا كند و شكارش را به دام بيندازد !

يك ماهي دريايي كوچك كه عمرش فقط چند روز است و به دليل عدم وجود نيروي دفاعي ، خداوند حكيم او را فراموش نكرده است و برايش خاصيت شفافيت را قرار داده است تا با اين مكانيسم بتواند از خودش دفاع كند ! سبحان الله !

جوهر افشان دريايي كه با رنگهاي قرمز و ارغواني مي درخشد و بيش از300 نوع مختلف از اين حيوان زيبا در درياها زندگي مي كنند .

حلزون دريايي شفاف كه مي تواند اشكال متعددي به خود بگيرد و در اين عكس شكل قلب را به خود گرفته است .

ماهي شفافي كه cowfish ناميده مي شود و خداوند او را با نيروي درخشندگي مجهز كرده است .

عكسي از يك جاندار شفاف كه معده اش از جلبك هاي سبز پر مي باشد و در اين تصوير به طور واضح نمايان است !

سپاس و ستايش خداوندي را سزاست كه هر چيزي را آفريده و مي فرمايد :

الَّذِي لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَمْ يَتَّخِذْ وَلَدًا وَلَمْ يَكُن لَّهُ شَرِيكٌ فِي الْمُلْكِ وَخَلَقَ كُلَّ شَيْءٍ فَقَدَّرَهُ تَقْدِيرًا ﴿۲﴾

همان كس كه فرمانروايى آسمانها و زمين از آن اوست و فرزندى اختيار نكرده و براى او شريكى در فرمانروايى نبوده است و هر چيزى را آفريده و بدان گونه كه درخور آن بوده اندازه‏ گيرى كرده است ( سوره مباركه فرقان آيه2)

عبد الدائم الكحيل

منبع: National Geographic

[آشنای غریب]

اثر انگشت منحصر به فرد انسان

اشاره قرآن به منحصر به فرد بودن اثر انگشت

أَيَحْسَبُ الْانسَانُ أَلَّن نَّجْمَعَ عِظَامَهُ ● بَلَى قَادِرينَ عَلَى أَن نُّسَوّيَ بَنَانَهُ ﴿قیامت/3-4﴾


آيا انسان مى‌پندارد كه هرگز استخوان­هاى او را جمع نخواهيم كرد؟ آرى قادريم كه سرانگشتان او را موزون و مرتّب كنيم.


از ابتدای تاریخ نیاز به تشخیص هویت افراد برای انسان امری حیاتی بوده است و امروزه به سبب رشد روز افزون جمعیت و به دنبال آن افزایش آمار بزه های اجتماعی و امکان دستیابی بزه کاران به راه­های مختلف برای ایجاد تغییر در ظاهر خود و گریز از اجرای قانون، بشر به دنبال ساخت سیستم­ های تشخیص هویت افراد می­باشد.


امروزه روش­های بی­شماری برای تشخیص هویت افراد از طریق ویژگی­های بیولوژیک و رفتاری آنها ابداع شده است از جمله: شناسایی از طریق رگ­های انگشت دست، عنبیه چشم، فرم چهره، امضا، هندسه دست و...

امروزه یکی از روش­های مطرح در تشخیص هویت، استفاده از اثر انگشت است. چرا که اثبات شده است اثر انگشت هر فرد یکتا و منحصر به خود او بوده و احتمال اینکه اثر انگشت فردی مانند فرد دیگری باشد از نظر ریاضی و تجربی تقریباً محال است.

خداوند متعال نیز در قرآن به این مهم اشاره کرده است و در آیه 3و4 سوره قیامت دقت آفرينش مجدد انسان را تا حدی بیان می­ کند که سر انگشتان نیز مانند روز اول به وجود آمده و بازسازی می­ شوند. آیه ۳ از سوره قیامت در جواب منکرین معاد می­ فرماید: آیا انسان فکر می­ کند که استخوان­های پوسیده را کسی نمی ­تواند جمع­ آوری نماید؟ سپس در پاسخ به این سؤال می­ فرماید خداوند قادر است حتی نقوشی را که بر روی انگشتان دست آدمی وجود دارد نیز بازسازی نموده و به صورت اول در آورد.


برخی از مفسرین معنای واژه بنان را سرانگشت معنا کرده­اند که با منحصر بفرد بودن اثر انگشت تطابق می­کند و برخی دیگر آن را خود انگشت معنا نموده­ اند. شاید ذکر این نکته خالی از لطف نباشد که حتی اگر بنان را به معنای انگشت در نظر بگیریم، امروزه با روش­های مستدل علمی اثبات شده است که شکل رگ­های موجود در انگشتان دست هر فرد منحصر به خود او بوده و امروزه به عنوان بهترین روش برای تشخیص هویت افراد استفاده می­ شود.

منحصر به فرد بودن اثر انگشت هر فرد هم به صورت تجربی و هم به صورت تئوری قابل اثبات است:


در روش تجربی، ابتدا تعدادی از نمونه‌های اثر انگشت به عنوان نماینده انتخاب می‌شود. سپس سیستم تطابق دهنده اثر انگشت، به مقایسه آنها با یکدیگر می‌پردازد. دقت سیستم، بیانگر منحصر به فرد بودن اثر انگشت خواهد بود. این کار در مقیاس بالا برای حدود 1 میلیارد رکورد انجام شد و مشخص گردید که نرخ پذیرش درست این سیستم بالای 97% و نرخ پذیرش اشتباه آن در حدود 01/0% می‌باشد که نرخ پذیرش اشتباه آن نیز ناشی از کمبود کیفیت تصاویر گرفته شده بوده است.


در روش تئوری، تمام پدیده‌هایی و عواملی که می‌تواند در تفاوت اثر انگشت (چه در ارتباط با خودش و چه در ارتباط با انگشت دیگر) مؤثر باشد در نظر گرفته می‌شود و با استفاده از یک مقیاس مشابهت، احتمال اینکه دو انگشت دقیقاً مثل هم باشند محاسبه می‌گردد. آخرین و دقیق‌ترین فرمولی که برای محاسبه احتمال تشابه دو اثر انگشت بدست آمده است، نشان می‌دهد که این احتمال بسیار پایین و در حدود 80-10× 2/1 می‌باشد.


اما سؤال اینجاست که آیا پیش از اشاره قرآن به این مطلب، سخنی در باب منحصر به فرد بودن اثر انگشت هر شخص به شکل مستدل ارائه شده است یا خیر. ادموند لوکارد دانشجوی متخصص پزشکی و قانون در سال 1918 اولین قوانین را برای اثبات یکی بودن دو اثر انگشت ابداع نمود تا به این وسیله کمینه تعداد برجستگی­هایی که می­بایست در دو اثر انگشت یکسان باشد تا یکی بودن آن دو را نشان دهد محاسبه شود. لوکارد توضیح داد که اگر دوازده نقطه همساز در دو تصویر واضح با لبه‌های دقیق از اثر انگشت وجود داشته باشند، یکی بودن دو اثر انگشت قطعی است.

اصولا تکنیک‌های تشخیص اثر انگشت بر مبنای مکان نسبی نقاط انشعاب، برجستگی و دلتای هر اثر انگشت و فاصله آنها از یکدیگر عمل می­ کند که این مشخصات در انواع اثر انگشت متفاوت است.

ویژگی­های مورد استفاده برای تشخیص اثر انگشت افراد

نتیجه‌گیری


چنانکه دیده شد برخی آیات قرآن، پاسخ منکرین اصل معاد است و گروهی دیگر از آیات اثبات این مطلب است که خداوند قادر است موجودات را با همان ویژگی‌های خودشان احیا کند که این موضوع حتی برای پیامبری مانند حضرت ابراهیم (ع) نیز مطرح بوده که فرمودند: اَرِنی کَیفَ تُحیِ الموتی و خداوند در پاسخ به ایشان دستور داد چهار مرغ را ذبح کرده و گوشت آنها را مخلوط کند و سپس به ابراهیم (ع) نشان داد که چگونه آنها را دقیقاً مانند روز اول در می‌آورد. در آیه مورد بحث قرآن هم اصل معاد را بیان می‌کند و هم با عبارت بلی قادرین... نکته بالاتری را می‌خواهد اعلام کند که با توجه به مطالب ذکر شده همان احیای با تمامی ویژگی‌های فرد است که در اینجا اشاره به ویژگی منحصر به فرد یعنی سرانگشتان شده است.
با توجه به مطالب ذکر شده با جدیت قابل قبولی می‌توان این مورد را از موارد اعجاز علمی قرآن دانست.

انجمن علمی اعجاز علمی قرآن