مقام معظم رهبری

[safirashgh]

بسم الله الرحمن الرحیم

خبر آمد نظری در راه است ....

خوب ما بحث رو ادامه می دیم ا شالله مطالعه بفرمایید

نکته :سعی بر این شده پست ها کوتاه باشد تا از حوصله ی خوانندگان خارج نشود


واژه شناسی عصمت

عصمت در لغت به معنای منع كردن و بازداشتن است و به همین معنا در برخی از آیات و روایات به كار رفته است كه نمونه هایی از آن را بیان می كنیم:

الف. (لا عاصِمَ الْیَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللّه إِلاّ مَنْ رَحِمَ)؛[1]

امروز هیچ كس را از قهر خدا جز به لطف او پناه نیست. (تنها رحمت او است كه مانع از عذاب می گردد).

ب. (وَ اللّه یَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ)؛[2]

خدا تو را از شر و آزار مردمان محفوظ خواهد داشت.


ج. «الاعتبارُ یُفیدُ العِصمَه»؛[3]

عبرت گیری (از كارهای دیگران) مصونیت آدمی را به دنبال دارد (و از آزمودن دوباره ی اعمال ناپسند جلوگیری می كند).

د. «إنَّ التَقوی عِصمَه لَكَ فِی حَیاتِك»؛[4]

تقوای الهی (از آلودگی به گناه) بازتان می دارد.

گفتنی است كه بازداشتن و منع كردن، همواره با جبر و اكراه همراه نیست؛ بلكه در مورد كسی كه به پند و اندرز بسنده می كند و دایره ی اختیار دیگری را تنگ نمی نماید نیز می توان این واژه را به كار گرفت.5[5] از

سوی دیگر، از دیدگاه آیات و روایات، پیامبران و امامان از هر گونه گناه و خطایی در امان اند. برای بیان این حقیقت، الفاظ و تعابیر گوناگونی به كار رفته كه واژه ی عصمت نیز یكی از آن ها است؛[6] چنان كه پیامبر اكرم-

صلی الله علیه وآله-می فرماید: «أنَا وَ عَلی وَ الحَسن وَ الحُسَین وَ تِسعَه مِن وُلدِ الحُسَین مُطَهَّروُن مَعصومُون»؛[7] من و علی و حسن و حسین و نُه نفر از فرزندان حسین، پاك و معصوم هستیم.

امیر مؤمنان علی- علیه السلام- نیز با اشاره به این حقیقت كه خدای حكیم را نشاید كه به اطاعت و پی روی همه جانبه از كسی فرمان دهد كه از آلوده شدن به گناه در امان نیست، می فرماید: «انّما امَرَ اللّه عَزوَجَل


بِطاعَه الرَسول لانَّهُ مَعصوم مُطَهّر لا یَأمُر بِمَعصیتِه»8[8]؛ دلیل آن كه خداوند مردم را به اطاعت (همه جانبه) از پیامبر می خواند آن است كه وی پاك و معصوم است و به گناه فرمان نمی دهد.


این، تنها نمونه هایی است از روایاتی كه پیشینه ی كاربرد واژه ی عصمت را می نمایانند و بر این پندار كه پیدایش این اصطلاح، سال ها پس از ظهور اسلام و در زمان رواج اندیشه های كلامی بوده است،[9] خط بطلان

می كشند، با این همه، برای بهره گیری از معارف دینی نباید تنها از واژه هایی سراغ گرفت كه به تدریج در معنای امروزی شان به كار رفته یا در این معانی رواج یافته اند. قرآن كریم، بی آن كه واژه ی عصمت را به كار

گیرد، با بیان های گوناگون دامان انبیا و اولیا را از هر گونه گناه و خطایی می زداید.[10] پیامبر گرامی اسلام و امیرمؤمنان نیز افزون بر این واژه، تعابیر دیگری به كار می برند كه در رسایی و گویایی، چیزی از آن كم ندارد؛

چنان كه پیامبر اكرم در تفسیر آیه ی تطهیر می فرماید: «فَانَا وَ اهل بیتی مُطَهَّرون مِن الذنُوب»[11]؛ من و اهل بیتم از گناه پیراسته ایم.

[1]. سوره هود، آیه 43 .
[2]. سوره مائده، آیه 67.
[3]. میزان الحكمه، ج 6، ص 342.
[4]. همان، ص 343.
[5]. ر.ك: مقاییس اللغه، ج 4، ص 331؛ و بحارالانوار، ج 17، ص 94.
[6]. اندیشمندان مسلمان با بهره گیری از آیات و روایات و بر پآیه مبانی پذیرفته شده در مكاتب مختلف كلامی، تعاریف گوناگونی از عصمت به دست داده اند كه كم و بیش با یك دیگر تفاوت هایی نیز دارند. (برای نمونه ر.ك: ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج 7، ص 9؛ بحار الانوار، ج 17، ص 94؛ شرح المواقف، ج 8، ص 280؛ شرح المقاصد، ج 4، ص 312؛ تنزیه الانبیاء، ص 19؛ و الالهیات، ج 3، ص 161). فاضل مقداد در تعریف عصمت می گوید: «عصمت، لطفی است كه خداوند در حق مكلف به جای می آورد، به گونه ای كه انگیزه ای برای ترك اطاعت و یا انجام معصیت در او باقی نمی ماند، هر چند این لطف، توان انجام گناه را از وی نمی ستاند» (ارشاد الطالبین، ص 301 - 302). این متكلم برجسته ی امامیه، در ادامه، اسباب تحقق لطف الهی را چنین بر می شمارد: الف. برخورداری از ملكه ای كه آدمی را از اقدام بر معاصی باز می دارد؛ ب. آگاهی كامل از پی آمدهای اعمال زشت و زیبا؛ ج. ترس از مؤاخذه بر ترك اولی.
[7]. بحارالانوار، ج 25، ص 201؛ و ینابیع الموده، ب 77، ص 445.
[8]. موسوعه الامام علی بن ابی طالب، ج 2، ص 248.
[9]. ر.ك: عصمه الانبیاء، (رساله التقریب، العدد الثانی)، ص 133.
[10]. ر.ك: پژوهشی در عصمت معصومان، ص 114ـ109 و 160ـ157 و 207ـ196 و 306ـ285.

[11]. الدر المنثور، ج 5، ص 199.