کتاب" حماسه ماندگار فاطمی "

[safirashgh]

ولایت از نظرگاه فاطمی (قسمت دوم)

قسمت هفتم

3-5 – فدک پشتوانۀ اقتصادی غدیر
حمایت حضرت صدّیقه کبری از نهضت غدیر و کتب ولایت، کاملاً همه جانبه بود؛ و از آن جلمه است: نصرت اقتصادی!
این حرکت اثرگذار، یادگاری ارزنده است، که آن حبیبۀ خدا، از مام گرانقدرش حضرت خدیجه کبری به یادگار آموخته ؛ یاد آن مام نورانی، قطعاً عنایات خاصّه حضرت صدّیقه را به ما معطوف خواهد ساخت.
حضرت خدیجه کبری همواره یار استوار و وزیری نستوده، برای اسلام به شمار می رفت.
علامۀ طبرسی می نویسد: خدیجه و ابوطالب دو یار پُر اعتبار و دو پشتیبان پیامبر اکرم صلی الله وعلیه و آله وسلم، هر دو در یک سال چشم از جهان بستند، و بدین سان پیامبر گرامی هدف دو فاجعه و دو مصیبت قرار گرفت. و این در حالی بود که خدیجه علیه السّلام وزیر راستین اسلام، مشاور خردمند وشجاع پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم بود:
.... کانَت خَدیجَةُ وزَیرةَ صِدقِ عَلَی الأسلام .... 1.
پیامبر اکرم فرمودند:
خَدیجةُ وَ أَینَ مِثلُ خَدیجَة؟ صَدَّقَتنی حِینَ کذَّبَنی النّاس، و وازَرَتنی عَلی دِینِ اللهِ، وَأعانَتنِی عَلَیه بِمالِها.1
خدیجه وکجاست همانند خدیجه؟ او مرا تصدیق کرد آنگاه که مردم مرا تکذیب نمودند و مرا در (نصرت ) دین خدا یاری داد و به مالش کمک نمود .
حقیقت آن است که اسلام به شجاعت (شمشیر) علی علیه السّلام و ثروت (مال) خدیجه کبری علیها السّلام استوار گردید.3
و این چنین است که فدک، این میراث پربرکت نبوی، دست مایه ای گردید که زهرای اطهر، جریان علی گستری و علی دوستی را حمایت و پشتیبانی اقتصادی نیز بنماید؛ تا آن جا که غاصبان ولایت ستیز، ظرفیت اقتصادی فدک را به ضرر آشکار جبهه نفاق و شرک خویش دیدند و درصدد مصادرۀ آن برآمدند و بر این معنا حدیث جعل کردند و شاهد تراشیدند و به رویارویی مستقیم و بسیار شگفت انگیزی با دختر رسول خدا برآمدند؛ ولی راهبرد آسمانی حضرت زهرا علیها السّلام آن چنان نکاتی در خطبه و مباحثات فدک فیمابین حضرت و خلیفه غاصب پیش آورد که حقانیت آل الله و بطلان سقیفه تباران را جاودانی ساخت.
حدود جغرافیایی فدک را عموماً در اطراف شهر مدینه ذکر کرده اند. از جمله یاقوت حموی می گوید:
فدک، قریه ای در حجاز است که فاصله آن تا مدینه، دو یا سه روزه راه می باشد.4
فدک، حاصل جنگ خیبر بود، به لحاظ آن که برای تصرّف آن از نیروهای رزمی استفاده نشده بود، به عنوان سهم رسول الله قرار گرفت .
چون پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم خیبر را فتح نمود، چند قریه از یهودیان را به خود اختصاص داد؛ جبرئیل از جانب خداوند این آیۀ شریف را آورد:
«وآتِ دَالقُربی حَقَّهُ» حق خویشاوندان را ادا کن؛ حضرت به جبرئیل فرمود: خویشاوندم کیست و حقّ او چیست؟ گفت مراد از خویشاوند، فاطمه است، پس زهرای مرضیّه در زمان پدربزرگوار از آن بهره می برد.
خلیفه اوّل با دلالت راهبردی خلیفه دوم، کسب درآمد حاصل از آن را در جبهه ولایت و امامت، به صَلاح جناح نفاق ندیدند! و به بهانه این سخن کذب که رسول خدا فرمود: « انبیاء از خود ارث نمی گذارند!!» ولو آن که خود می دانستند این حدیث مجعول و خلاف صریح آیات شریفه قرآن کریم است، به مصادره آن و بعد به ایجاد بزرگ ترین فاجعه اقدام نمودند.
مراجعه به تاریخ برای واکاوی چگونگی استرداد فدک توسّط جابر و سند مالکیت و مناظره و مباحثه حضرت صدیقه طاهره با خلفای جور، بسیار درس آموز و تأمل برانگیز است.
ظلم، شرک، تهمت، دروغ، بازی سیاسی و کینه توزی بی حد و حصر نسبت به ولایت عظمای علوی، از صحنه صحنه داستان فدک به چشم می خورد. خطبه غرّا و سخنان شیوا، مستدل و کوبنده حضرت زهرای اطهر در برابر جرثومه امامت ستیزی، حقیقتاً سند تابناک حقانیت ولایت حیدری و رسالت فاطمی است؛ و بر همه شیعیان غیرتمندِ فرهیخته، ضروری است که در کلمه کلمه آن اندیشه و تدبیر نموده و امروزه برای پاسداشت حقوق ضایع شده ولایت عُظمای مهدوی در عرصه جهانی از آن الهام گرفته، درس آموخته و توشه حرکت برگیرند.
معاویۀ ملعون، همین فدک را سخاوتمندانه به مروان بن حکم بخشید. مروان هم آن را به پسرانش عبدالعزیز و عبدالملک واگذار کرد!!
امّا عمربن عبدالعزیز در عصر خلافتش به فرماندارش در مدینه نوشت که فدک را به فرزندان حضرت فاطمه علیها السّلام برگرداند؛ و چنین شد؛ لیکن پس از روی کار آمدن یزیدبن عبدالملک، آن را مسترد کرد؛ سپس ابوالعبّاس سفّاح آن را به بنی الحسن (از فرزندان امام مجتبی علیه السّلام) بخشید، پس از به قدرت رسیدن منصور عبّاسی و قیام بنی الحسن علیه او، فدک را بازپس گرفت، و با زعامت مهدی بن منصور، فدک مجدداً بازگردانده شد.
موسی الهادی آن را از ایشان مسترد داشت؛ تا این که مأمون عبّاسی به حکومت رسید، وی نماینده آل علی را طلبید و امر کرد که سند فدک را برای آنان بنویسد و به وی تحویل دهند.
علّامه مجلسی در بحار الانوار نقل می کند که مأمون هزاران تن از فقها را جمع کرد و آنان با یکدیگر مناظره نمودند. نتیجه بحث شان این شد که مأمون باید فدک را به علویان که وارث آن بزرگ بانو محسوب می شدند، بازگرداند.
دعبل خزاعی، شاعر شیعی در آن هنگام اشعاری سرود، ترجمه آن چنین است :
«زمان به خنده چهره گشود، چرا که مأمون فدک را به بنی هاشم بازگرداند»
این واقعه در سال 210 هجری قمری رخ داد.
حضرت امیرالمؤمنین علیه السّلام در نامه خود به عثمان بن حنیف می فرمایند:
آری ما، در میان آن جه آسمان بر آن سایه می افکند، تنها یک زمین فدک را داشتیم، که دیگر ان بر آن طمع ورزیدند.5

________________________________________
1- اعلام الوری، ص53؛ بحارالأنوار، ج16، ص10.
2- بحارالأنوار، ج43، ص130.
3- بحارالأنوار، ج43، ص130
4- معجم البلدان، ج4، ص338.
5- نهج البلاغه، ترجمه مرحوم فیض الاسلام، نامه45، ص967.