طب اسلامي

[هُدهُد صبا]

تـیـرگـی دورچـشـم درمـان قـطـعـی دارد؟


درمان در طب سنتی با اصلاح مزاج شروع می شود

دکتر سیدمهدی میرغضنفری/ دبیر انجمن تحقیقات طب سنتی دانشگاه علوم پزشکی تهران

به بدن، سلامت و بیماری دارند. ما در طب سنتی مبحثی به نام «مزاج ها» داریم که در واقع به زبان ساده و عمومی همان سردی و گرمی هستند. مبحث دیگر در طب سنتی، اخلاط است که شامل سودا، صفرا، خون و بلغم می شود. بسیاری از بیماری ها و مشکل هایی که انسان ها به آن مبتلا می شوند، ناشی از به هم خوردن تعادل در مزاج ها یا اخلاط هستند؛ از جمله مشکل های پوستی ای مانند تیرگی دور چشم. به همین دلیل وقتی بیماری را معاینه می کنیم، ابتدا باید شرح حال کاملی از او بگیریم و معاینه نیز انجام شود تا علت مشکل مشخص شود و با توجه به علت، درمان را شروع می کنیم. افرادی که مشکل پوستی دارند مانند کسانی که به تیرگی دور چشم مبتلا هستند یا زیاد جوش می زنند، نباید انتظار داشته باشند در طب سنتی در همان جلسه اول داروی موضعی دریافت کنند و بعد هم مشکلشان سریع و دائم حل شود.

البته گاهی به طور موضعی از داروهایی هم استفاده می شود ولی مسلما دارودرمانی خط اول درمان نخواهد بود. خط اول درمان در طب سنتی، همیشه اصلاح مزاج است. بسیاری از تیرگی های دور چشم با اصلاح مزاج بهبود پیدا می کنند زیرا ترکیب خون اصلاح و خون اصطلاحا شفاف می شود و خون شفاف عامل روشنی و شفافیت پوست است. بیشتر افرادی که مزاج گرم یا خشک دارند، ممکن است علامت تیرگی دور چشم را داشته باشند. این افراد معمولا کسانی هستند که در درونشان احساس حرارت و گرمی می کنند، پوستشان خشک است، معمولا یبوست دارند و از نظر روحی و روانی پرخاشگرند و زود عصبانی می شوند. خشکی مزاج باعث چروکیدگی پوست و تیرگی دور چشم نیز می شود و همان طور که اشاره شد، با اصلاح مزاج این مشکل ها برطرف خواهد شد. افرادی که مزاج گرم و خشک دارند باید از خوردن غذاهایی با طبع گرم مانند فلفل، ادویه و غذاهای تند پرهیز یا از شرایطی که در آنها ایجاد خشکی می کند مانند بی خوابی، عصبانیت های مکرر و کارهای پراسترس دوری کنند. از طرفی مصرف غذاهای با طبع سرد و غذاها و میوه های ملین مانند کاهو، لبنیات و... در از بین بردن این حالت و تیرگی دور چشم در این افراد موثر خواهد بود. البته بعد از اصلاح مزاج، استفاده از روغن های موضعی مانند روغن بنفشه، روغن کدو و روغن بادام شیرین نیز می تواند در بهبود این حالت موثر باشد. مزاج افراد با توجه به شرایطی که دارند، در سنین مختلف، فصل های سال، اقلیم ها و... متغیر است. به همین دلیل و دلایل دیگری همچون شرایط روحی روانی، مسافرت به اقلیم های مختلف و غذاهایی که فرد می خورد، ممکن است تیرگی دور چشم پررنگ یا کمرنگ شود.

بعضی از تیرگی های دور چشم، ناشی از تجمع مواد زائد در بدن مانند خلط سوداست. «خلط سودا» تقریبا به مواد سنگین وزن (مولکولی) داخل خون گفته می شود که رنگ آن تیره است. اگر انسان در خوردن موادغذایی نکته هایی را رعایت نکند، میزان این ماده در خون افزایش می یابد که یکی از علایم آن تیرگی دور چشم است. مهم ترین عواملی که باعث افزایش خلط سودا می شوند، عبارتند از: مصرف بیش از حد غذاهای آماده، فست فودها، سس ها، گوشت های مانده، بادمجان، کلم، عدس و قهوه. با مصرف زیاد این مواد، سودا در خون افزایش می یابد و در جاهایی از بدن رسوب می کند که یکی از آنها اطراف چشم است و تیرگی دور چشم یا در پوست لکه های پوستی ایجاد می شود. برای رفع این حالت، بهتر است از غذاهای سالم مانند انواع کباب ها، آش ها، سوپ ها، خورش سبزی ها، میوه ها و سبزی ها استفاده شود.

انجام حجامت معمولا تاثیری در از بین بردن تیرگی دور چشم ندارد و اگر داشته باشد هم بسیار موقت است. مهم ترین کار درمانی، تشخیص، پرهیز از مصرف غذاهای آماده و مانده و اصلاح روش زندگی است.