روزه چیست؟

[مریم گلی]

روزه در گذر تاريخ
روزه ، عبادت ديرينى است كه پيدايش آن را مى توان با حضور آدم (ع ) در زمين و پس از خروج وى از بهشت ، مقرون دانست .
مفسر معروف ، علامه طبرسى مى نويسد: روزه در ميان انبياء و امت آنان ، همواره از زمان آدم تا كنون مورد توجه بوده است . اميرالمومنين (ع ) مى فرمايد: روزه ، عبادت قديمى است كه خدا هيچ امتى را از آن بر معاف نداشته است قرآن مى فرمايد: اى كسانى كه ايمان آورده ايد! روزه بر شما واجب شد همان گونه كه بر پيشينيان مقرر شده بود اين آيه نشان مى دهد كه روزه عبادت سابقه دار است .
امام باقر (ع ) فرمود: همواره در ماه رمضان ، روزه واجب بود و اين وجوب فقط براى انبياء مقرر و براى امت آنان در غير رمضان ، روزه واجب بوده ، ولى امت محمد (ص ) مورد لطف ويژه خدا واقع گشته از اين حيث در رديف انبيا قرار گرفتند.
مردى از ابن عباس از چگونگى روزه انسانهاى برگزيده تاريخ ، سؤ ال كرد.
ابن عباس در پاسخ گفت : پيامبر اكرم (ص ) فرمود: برترين روزه ، روزه داشتن برادرم داود پيامبر است ، كه در طول سال هميشه يك روز را روزه مى داشت و يك روز را افطار مى كرد، سليمان نيز در هر ماه ، سه روز اول ماه و سه روز وسط و سه روز آخر آن را روزه دار بود، عيسى ، همواره روزه دار بود و مريم نيز هميشه دو روز را روزه و دو روز را افطار مى نمود.
پيامبر اسلام (ص ) نيز در هر ماه اول ، وسط و آخر آن را روزه مى گرفت و مى فرمود: اين هميشه روزه دارى است .
حضرت مريم وقتى كه عيسى را به دنيا آورد، به او گفتند: اى مريم ! مادرت كه آدم درستى بود، چطور شد كه شما بدون شوهر، فرزند آوردى ؟
مريم به فرزند خود اشاره كرد و گفت : تو بر پاكدامنى من گواه بده . عيسى (ع ) به امر خدا به زبان آمد و از پاكدامنى مادرش خبر داد. وقتى كه به مريم گفتند چرا خودت حرف نمى زنى و از بچه استمداد مى كنى ، پاسخ داد: من نذر كردم كه روزه دار باشم و با هيچ كس صحبت نكنم
و بايد در امساك و سكوت حكيمانه باشم . اين سخن نشان مى دهد كه در زمان مريم امساك و از سخن نيز مرسوم بوده است . و مى توان گفت : مريم نذر كرده بود كه روزه بدارد و در سكوت حكيمانه به سر ببرد.
گوستاولوبون وزير اسبق فرهنگ فرانسه در كتاب تاريخ تمدن اسلام و عرب بابى دارد به نام سنتهاى عرب ، مى نويسد: در ميان عرب ، پيش از اسلام سنت روزه دارى به چشم مى خورد.
اين نويسنده مسيحى مذهب در فصل آداب و اخلاق اسلامى يادآور مى شود كه روزه نصارى 40 روز و روزه مسلمانان 30 روز است ، ولى بسى سخت است . در عين حال ، مسلمانان دلبستگى بيشترى نسبت به روزه دارند.
موسى كليم الله در مناجات خود راز برترى امت محمد (ص ) بر ساير امتها را جويا شد. ندار رسيد كه امت محمد (ص ) به خاطر ده خصلت ، از جمله روزه دارى در ماه مبارك رمضان ، بر امتهاى ديگر برترى دارند.
آرى ، امتهاى گذشته ، روزه مى داشتند، ولى در غير ماه مبارك رمضان و فقط انبياء در ماه مبارك رمضان روزه مى گرفتند، لكن خدا بر آحاد مسلمين تفضل كرد و آنان را در رديف انبياى پيشين قرار داد و روزه در ماه مبارك را براى آن منظور فرمود.
موساى كليم در مناجات خود از درگاه الهى پرسيد: آيا كسى را همانند من گرامى داشته اى ؟ ندا رسيد: من بندگانى در آخر زمان دوران خاتميت دارم كه آنان را از طريق ماه رمضان گرامى داشتم .
چرا در آيه ابلاغ وجوب روزه ، سخن از وجوب روزه در تاريخ گذشته به ميان آمده است ؟ بايد به اين نكته روانشناختى توجه داشت كه اگر كار سخت و دشوار براى همگان مقرر گردد، تحمل آن براى افراد از حيث روانى قضيه دشوار نخواهد بود. مفسر معروف ، فخر رازى مى نويسد: چون روزه ، يك عبادت طاقت فرساست ، عموميت آن براى همگان ، مايه تقويت توان و مقاومت است . والشى ء الشاق اذا عم سهل تحمله


منبع:کتاب صفای باطن در رمضان
اثر:سید محمد شفیعی