معرفي كتاب

[هُدهُد صبا]

نگاهی به طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن
«طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» مباحث ضروری دین را به‌گونه‌ای تعهدآفرین معرفی کرده است. یعنی در کتاب، اصول اساسی اعتقادی دین، مبتنی بر آیات قرآن به مخاطب عرضه شده است، به‌طوری که این اصول اعتقادی از سطح مفاهیمی ذهنی خارج شده و رنگ و بوی عملی گرفته‌اند.

تریبون مستضعفین- علی تقی‌زاده

کتابی که همه باید بخوانند!

این کتاب دربردارنده مجموعه سخنرانی‌های مقام معظم رهبری در ماه مبارک رمضان سال ۵۳ در مسجد امام حسن(ع) مشهد است.

کتاب طرح کلی اندیشه اسلامی در قران

۱٫ کتاب حاضر، کتابی منحصر به فرد در ارائه درست و کامل از اندیشه اسلامی است. این کتاب با کتاب‌های متعددی که با عنوان اندیشه اسلامی یا اصول عقاید به رشته تحریر درآمده‌اند، متفاوت است. این کتاب‌ها اصول اعتقادی دین را بیشتر به‌عنوان مفاهیم ذهنی تلقی کرده و در مقام اثبات درستی این اصول و پاسخ‌گویی به شبهات مطرح شده، هستند. برخلاف این کتاب‌ها، «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» مباحث ضروری دین را به‌گونه‌ای تعهدآفرین معرفی کرده است. یعنی در کتاب، اصول اساسی اعتقادی دین، مبتنی بر آیات قرآن به مخاطب عرضه شده است، به‌طوری که این اصول اعتقادی از سطح مفاهیمی ذهنی خارج شده و رنگ و بوی عملی گرفته‌اند.

۲٫ از دیگر ویژگی‌های این کتاب، ارائه نمایی کلی از اندیشه اسلامی به جهانیان است، نه فقط مسلمانان، بلکه یکایک انسان‌ها، چه موحد و چه غیر موحد. هر کس، با هر ایده و تفکری، می‌تواند مخاطب این کتاب باشد. چون روند بحث و نکات عرضه شده در کتاب، آن‌چنان منطقی و دور از هرگونه تعصب‌ورزی است که مورد پسند هر عقل سلیمی قرار خواهد گرفت.

۳٫ سومین ویژگی کتاب این است که در آن تعریفی دوباره از دین به مخاطب داده است. تعریفی که دین را تنها مجموعه‌ای از اصول فکری یا عملی مجزا نمی‌داند، بلکه آن را مجموعه‌ای متحد تعریف می‌کند که با نظمی خاص در کنار هم قرار گرفته‌اند.

۴٫ این کتاب سندی است گویا از اقدامات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در راستای احیای تفکر اسلامی. سال‌ها بود که تفکر اسلامی، به دلیل دوری از قرآن و عترت رنگ باخته بود. بیشترِ معارف قرآنی در حوزه عملِ فردی معنا و تبیین می‌شد و سخن از اصول عقایدی بود که ـ با تمام شقوق و ظرایف مختلفش ـ از محدوده ذهن فراتر نمی‌رفت. گرچه، حرکت‌ها و سخن برخی از اندیشمندان اسلامی، نگاه‌ها را دوباره متوجه اسلام و مفاهیم عمیق آن کرده بود، اما آنچه کم بود یا نبود، طرحی جامع از دین بود. طرحی که دین را فقط در حوزه‌ی فردی تعریف نکند و آن را ناظر به عمل بداند؛ از ضروریات و اصول دین و ارتباط آنها با هم حرف بزند؛ از تأثیرات دین بر سرنوشت جوامع بحث کند؛ و اینکه بتواند خلأ فکری مسلمانان را در برابر مکاتب پوچ و خالی بشری پر کند و زمینه را برای نفوذ اسلام در میان جوامع و آزاداندیشان فراهم آورد.

۵٫ پنجمین ویژگی کتاب، بازتاب نگاه نو و بدیع ایشان به مفاهیم دینی است. نگاهی که به آن‌ها ابعادی تازه می‌بخشید و در آن روزگار مورد انتقاد قرار می‌گرفت: «یک عده‌ای در مشهد جنجال علیه من به راه انداختند که چرا در زیر کلمه «ولایت»، فلانی، این حرف‌ها را زده؛ درحالی‌که این، انکار آن ولایتی که آن‌ها می‌گفتند که نبود. آن‌ها می‌گفتند ولایت یعنی محبت. خب ما محبت ائمه را که قبول داریم، ولایت یعنی اعتقاد به امامت علی‌علیه‌السلام . این را که ما قبول داشتیم. یک چیزهایی علاوه بر این‌ها ما از کلمه ولایت پیدا کرده بودیم. من آیات ولایت را در قرآن جمع کردم… از این آیات یک برداشت جدیدى از کلمۀ ولایت را من عرضه کردم، مطرح کردم. خب، این باید مغتنم شمرده بشود. در عالم پزشکى اگر یک نفرى بیاید، فرض بفرمایید دربارۀ حصبه یک ایدۀ جدیدى را مطرح کند که اضافۀ بر معلومات قبلى باشد، با او چه جورى رفتار مى‌کنند؟ خب احترامش مى‌کنند، تکریمش مى‌کنند، تشکر از او مى‌کنند. در مسائل دینى اگر حرف جدیدى مطرح مى‌شد، یک برداشت نویى در یک مسئله‌اى مطرح مى‌شد، ولو اینکه حرف‌هاى گذشته را تخطئه نمى‌کرد، همین قدر که نو بود، با آن یک عده‌اى بنا مى‌کردند مخالفت کردن، الان هم این حالت هنوز در یک عده‌اى هست».

و …
اهمیت مباحث این کتاب در کلام رهبر انقلاب:

بنده یک ماه رمضان در مسجد امام حسن(ع) مشهد سخنرانی مستمر سی جلسه ای داشتم… آن زمان به ضبط سخنرانی‌ها خیلی اهمیت داده نمی‌شد؛ اما استثنائا همه این سی سخنرانی ضبط شده است. این سخنرانی‌ها منبع خوبی برای مچ گیری ماست! در آن سخنرانی‌ها راجع به توحید ، امامت، ولایت ، نبوت و سایر مباحث اساسی بحث شده است که الان هم آن‌ها را تایید می‌کنم. این‌ها پایه فکری برای ایجاد یک نظام اسلامی بود؛ اگرچه ما آن موقع امیدوار نبودیم که نظام اسلامی، شش هفت سال دیگر محقق شود. می‌گفتیم اگر پنجاه سال دیگر هم ایجاد نشود، بالاخره پایه‌های فکری‌اش این‌هاست.آن کار، جهت دادن به فکر نسل جوان آن روز بود. ۴/۴/۱۳۸۱

«من در مشهد یک بحثى کردم در باب ولایت، یک برداشت جدیدى از کلمه ولایت و مسئلة ولایت؛ ماه رمضان بود و بحث‌هایى براى جوان‌ها مى‌کردیم، آن وقت‌ها راجعبه توحید و نبوت و چه و ازجمله ولایت. یک بحث قرآنى خیلى خوب و کاملى بود، بعد هم چاپ شد؛ یعنى خلاصه‌اش هم یک جایى چاپ شد. اصل سخنرانی‌ها هم بعد از انقلاب درآوردند چاپ کردند. بحث‌هاى خوبى است بحث‌هاى جالبى است. من حالا هم که نگاه مى‌کنم مى‌بینم بحث‌هاى عمیقى است این بحث‌ها».۱۳/۷/۱۳۶۷

کتاب را به صورت اینترنتی از موسسه جهادی (jahadi.ir) تهیه کنید