آیت الله سید علی قاضی (ولادت تا عروج)

[حديث]

آيت الله سيد علي قاضي طباطبايي تبريزي

از ابتداي جواني تحصيلات خود را در علوم حوزوي آغاز كرد و در1308ق رهسپار نجف اشرف شد. تلاش او در راه كسب دانش در 27 سالگي به ثمر نشست و به درجه اجتهاد رسيد. جوهره سلوك را از پدر بزرگوارش داشت.

امام خميني در مورد آيت الله سيد علي قاضي فرمود:"قاضي كوهي بود از عظمت ومقام توحيد ."

عظمت اين كوه توحيد تا آنجا بود كه سيد هاشم حداد در مورد ايشان مي گفت:"از صدر اسلام تاكنون عارفي به جامعيت او نيامده است"

اين كوه عظيم توحيد طي سه دوره ،اخلاق وعرفان اسلامي را با كلام نافذ وعمل صالح خويش تدريس فرمود ودر هر دوره شاگرداني پرورش داد كه هر كدام از بزرگ مردان وادي علم وعرفان اند .او از مفسران نامدار شيعه است كه روش تفسير قرآن به قرآن داشته است . در كتاب مفاخر آذربايجان چنين آمده :"عارف واصل وزاهد بي بديل ، حضرت آيت الله سيد علي قاضي تبريزي ،تفسيري ترتيب داد وچون به سوره انعام آيه "قل الله ثم ذرهم "(بگو فقط خدا ورهايشان كن ) رسيد ،تفسير رارها كرد"

در احوالات ايشان نقل است كه تا چهل سالگي نشاني از فتح باب نميديد ودر طلب آن گوهر مقصود ،چنان خود را به ضوابط وآداب و رعايت مستحبات ومكروهات ملزم ساخته بود كه به حسب عادت بشري هيچ مستحبي از او فوت نمي شد .تا جايي كه بعضي معاندان مي گفتند :قاضي كه اين قدر خود را مقيد به آداب شرع كرده شخصي ريايي وخود نماست.

خود ايشان مي فرمود :"چون بيست سال تمام چشم را كنترل كرده بودم چشم ترس براي من آمده بود چنان كه هر وقت مي خواست نامحرمي وارد شود از دو دقيقه قبل خود به خود چشم هايم بسته مي شد ." تا اينكه يك بار كه به حرم حضرت ابوالفضل عليه السلام مي رفت ،در راه سيدي ديوانه به او گفت:"سيد علي ! امروز مرجع اوليا در تمام دنيا حضرت ابوالفضل عليه السلام است!" و همان شب در حرم مطهر هنگام نماز مغرب ، درها به رويش باز شد. سال ها در پرده مستوري بود وكسي اورا نمي شناخت تا اينكه يكي از كاسب هاي نجف وقتي كه از مشهد به نجف اشرف مراجعت كرد به رفقاي خود گفت :"گذر نامه من در مشهد دچار مشكل شده بود وكارم در شهرباني درست نمي شد.آقاي قاضي را در حرم ديدم وبه ايشان متوسل شدم ،به من گفت:"فردا برو شهرباني وگذر نامه ات را بگير !" فرداي آن روز كار من اصلاح شد وبرگشتم."اما دوستان آن مرد انكار كرده ،گفتند كه قاضي در نجف بوده ومسافرت نكرده است .آن مرد نزد مرحوم قاضي آمد ماجرا را تعريف كرد اما آقاي قاضي هم قضيه راانكار كرد وفرمود :"همه مردم نجف مي دانندكه من مسافرت نكرده ام !"فضلاي آن عصر همچون شيخ علي محمد بروجردي ،شيخ محمد تقي آملي و... كه جريان را شنيدند نزد مرحوم قاضي آمدندوبا اصرار از ايشان خواستند كه يك جلسه اخلاقي ترتيب دهد . عادت وي نهي شاگردان از كرامات بود. آنچه او بدان توجه داشت عبوديت محض بود وديگران را نيز به آن دعوت مي كرد.جو نامناسب حوزۀ آن روز نجف عرفان وسلوك عرفاني را برنمي تابيد و به همين سبب ايشان به صوفي گري متهم بود .

يكي از بزرگان هم عصر آيت الله قاضي در مواجهه باايشان جواب سلام آن مرحوم را نمي داد ولي ايشان به شاگردانش توصيه مي كرد :"برويد پشت سر او نماز بخوانيد ،نماز هاي خوبي دارد !" كرامت او روح دريايي اش بود كه همه كينه توزي ها ، مخالفت ها وسعايت ها را در خود محو مي كرد .لطيف بود چنان كه نه ذرهاي كدورت از مخالفان به دل مي گرفت ونه به نشستن گرد كدورت بر دل ديگران رضا مي داد. يك بار كه براي زيارت به حرم اميرالمومنين عليه السلام رفته بود،بر خلاف معمول بلافاصله وبدون خواندن زيارت نامه از حرم خارج شد. وقتي فرزندش علت را پرسيد در پاسخ فرمود :"در حرم كسي را ديدم كه مي دانم نسبت به من بغض وكينه اي در دل دارد ، ترسيدم مرا ببيند ودوباره اين بغض در دلش زنده شود و اعمالش از بين برود!"

آيت الله سيد علي قاضي مي فرمود:"من هر چه دارم از قرآن و حضرت سيدالشهداء عليه السلام دارم."

در مجلس روضه حضرت ابا عبدالله عليه السلام بدون توجه به آنان كه بر او خرده مي گرفتند ،كفش ميهمانان حضرت را جفت كرده،تميز مي كرد. آيت الله سيد ابوالقاسم خويي مي فرمود :"من هر وقت مي رفتم مجلس آقاي قاضي ،كفش هايم را مي گذاشتم زير بغلم كه مبادا آقاي قاضي آن ها را جفت كرده يا تميز كند"

آيت الله شيخ عباس قوچاني مي فرمود :"از لحاظ توكل احدي را مانند قاضي نديديم. آن چنان مانند كوه استوار بود كه مسائل مختلف اجتماعي وزندگي ابداً خم بر ابري ايشان نمي آورد."

مرحوم قاضي با آن عائله سنگين در فقري شديد به سر مي برند ومدت ها خوراكش نان خشكي بود كه در كاسه آب فرو مي برد.

مي فرمود:"برزخ من در دنيا فقر است وديگر در برزخ مشكلي ندارم."وبا همه اين احوال مي گفت:"من لنگه كفش انسان هاي كامل هم نمي شوم."

آن فريد عصر ويگانه دوران صاحب مقام تشرف بود . خود مي فرمود:"من آن عبارتي را كه حضرت حجت (عج) هنگام ظهورشان مي فرمايند واصحاب پراكنده مي شوند مي دانم!" ووقتي از تشرف ايشان نزد حضرت ولي عصر (عج) پرسيدند پاسخ داد :"كور است چشمي كه صبح از خواب بيدار شود ودر اولين نظر نگاهش به امام زمان نيفتد!"

استاد سيد محمد حسن قاضي نقل مي كند :"روزي پشت سر ايشان راه مي افتم كه شيخي آمد جلو راهشان را گرفت وگفت:از كجا معلوم اين حرف هاي تو راست باشد؟ من مي خواهم از خود حضرت ولي عصر بشنوم.آيت الله قاضي در جواب فقط گفت :" خب بيا برويم تا بشنوي."در همان هنگام ديدم اثري از شهر نيست وما در بياباني قدم مي زنيم .از دور بلندي معلوم بود كه افرادي در حال رفت وآمد از آن بودند . هنگامي كه نزديك آنجا شديم آن شيخ پشيمان شد و گفت:" نه نمي خواهم مرا برگردان!" آقاي قاضي گفت:"خودت اصرار داشتي كه ببيني!" گفت:"نه نمي خواهم" و من ديدم دوباره در همان شهر وهمان كوچه هستيم ."

اواخر عمر شريفش مي فرمود:" در سينه ام آتش است! اين آتش ساكت نمي شود ." دائم آب مي خورد واين بيت از مثنوي مولوي را با خود تكرار مي كرد:

گفت من مستسقي ام آبم كِِشد

گرچه مي دانم كه هم آبم كُشد

از آيت الله سيد ابوالقاسم خويي نقل است كه فرمود :"در ايام وفات استاد اخلاق آقاميرزا علي قاضي تناثر نجوم رخ داد واين به جهت رفعت مقام آن مرحوم بود .من كه خودم اين واقعه شگفت انگيز را با چشمان خودم ديدم نمي توانم انكار كنم.

وقتي از آيت الله بهجت در مورد آيت الله سيد علي قاضي پرسيدند،گريست وفرمود:"چه كنم كه قلمي آن قدر توانمند نيست كه بتواند هر چه را در مورد قاضي بوده بنويسد."

شرح حال اين عارف كبير در كتاب عطش از انتشارات موسسه فرهنگي مطالعاتي شمس الشموس است.

جهت اطلاع دوستان قرآني عرض كنم چند ماهي ست كه دختر گرامي اين عالم جليل القدر " بانو زكيه سادات قاضي طباطبايي "معروف به علويه خانم ،كه در شهر لاهيجان زندگي مي كردند ،به رحمت خدا رفتند... .

افسوس وصد افسوس .............

وچه غريبانه زندگي كرد وچه غريبانه رفت!!!........روحش شاد .

براي شادي روح اين مادر زجر كشيده ،فاتحه اي بخوانيم.....