رذایل اخلاقی و درمان آن ها

[مشکات]

راه‏هاى درمان شهوت پرستى

راه‏هاى درمان مفاسد اخلاقى به صورت اصولى تقریبا همه جا یكى است كه به طور كلى در دو راه علمى و عملى خلاصه مى‏شود.

الف- راه علمى

منظور از راه علمى،این است كه انسان در آثار و پیامدهاى شهوت پرستى بیندیشد و ببیند كه چگونه تسلیم شدن در برابر شهوات،انسان را به ذلت،بدبختى،
اسارت،تضعیف ‏شخصیت اجتماعى و دورى از خدا مى‏كشاند كه زندگى خفت‏بار افرادى كه آلوده ‏شهوت شده‏اند،بیانگر این واقعیت است.

ب-راه عملى

از نظر عملى راه‏هاى مختلفى براى درمان‏«شهوت پرستى‏»وجود دارد از جمله:

1-یكى از بهترین راه‏هاى عملى براى نجات از گرداب شهوت،اشباع صحیح امیال‏و خواست‏هاى جنسى است،
زیرا اگر خواست‏ها و امیالى كه در درون انسان وجوددارند از راه‏هاى صحیح،اشباع گردند،دیگر زیانبار و مخرب نخواهند بود،
به تعبیردیگر،این خواست‏ها را نمى‏توان و نباید سركوب كرد،بلكه باید از آنها در كانال‏هاى‏صحیح و سازنده استفاده كرد،
در غیر این صورت ممكن است تبدیل به سیلاب ‏ویرانگرى شود كه حرث و نسل انسان را با خود خواهد برد.

به همین دلیل،اسلام نه تنها تفریحات سالم و بهره‏گیرى معتدل از خواست‏هاى‏درونى را مجاز شمرده،بلكه نسبت‏ به آن تشویق نیز نموده است.

خطبه معروفى كه ازامام جواد علیه السلام در مورد عقد همسرش نقل شده است،شاهد گویاى این مدعاست.
آن‏حضرت در این خطبه مى‏فرمایند:«اما بعد فقد كان من فضل الله على الانام ان اغناهم‏بالحلال عن الحرام،
یكى از نعمت‏هاى الهى بر بندگان این است كه آنها را به وسیله حلال‏از حرام بى‏نیاز ساخته است.» (6)

این حدیث معروف نیز بر همین نكته اشاره دارد:

«للمؤمن ثلاث ساعات،فساعة‏یناجى فیها ربه، و ساعة یرم معاشه،و ساعة یخلى بین نفسه و بین لذتها فیما یحل ویجمل،
انسان با ایمان ساعات زندگیش را به سه بخش تقسیم مى‏كند،قسمتى را صرف‏ مناجات با پروردگارش مى‏كند
و قسمت دیگر را در راه اصلاح معاش و بندگیش به كار مى‏گیرد و قسمت ‏سوم را به بهره‏گیرى از لذت‏هاى حلال و دلپسند اختصاص مى‏دهد.» 7

2-یكى دیگر از راه‏هاى نجات از شهوت پرستى،برنامه‏ریزى دقیق براى برنامه‏هاى‏زندگى است،
زیرا،هرگاه انسان،براى تمام اوقات خود برنامه داشته باشد (هر چند برنامه ‏او در پاره‏اى از موارد جنبه تفریحى و ورزشى داشته باشد)،
دیگر مجالى براى كشیده ‏شدن به آلودگى‏هاى شهوانى باقى نمى‏ماند.

3-برچیدن عوامل آلودگى نیز یكى از راه‏هاى درمان و یا پیشگیرى است،
زیرا امكان آلودگى به شهوات در محیطهاى آلوده فراوان است،یعنى،اگر محیط،آلوده‏ شهوت شود و اسباب آن در دسترس همه قرار گیرد و
آزادى نسبى نیز وجود داشته‏باشد،نجات از آلودگى،مخصوصا براى قشر جوان یا كسانى كه در سطح پایینى از«معرفت‏»دینى قرار دارند،بسیار دشوار خواهد شد.

4-احیاى شخصیت معنوى و انسانى افراد جامعه نیز،از راه‏هاى مهم درمان یاپیشگیرى از آلودگى‏هاى شهوانى است،
زیرا انسان،هنگامى كه از ارزش وجود و شخصیت‏خود،آگاه شود و دریابد كه او عصاره جهان آفرینش و گل سر سبد جهان ‏خلقت و خلیفه خدا در روى زمین است،
به این سادگى خود را به شهوات نمى‏فروشد.

امیر مؤمنان على علیه السلام در این رابطه مى‏فرمایند:
«من كرمت علیه نفسه هانت علیه‏شهوته،
كسى كه به ارزش وجود خویش پى‏برد،شهوات در برابر او بى‏ارزش مى‏شوند» 8

و در حدیث دیگرى از آن حضرت علیه السلام آمده است:
«من عرف شرف معناه صائه عن دنائة‏شهوته...،
كسى كه شرافت ذاتى خود را بشناسد،او را از پستى شهوت مصون مى‏دارد!...»

6- بحار الانوار،ج 50،ص‏76.
7- نهج البلاغه،كلمات قصار،جمله 390.
8- بحار الانوار،ج 78،ص 71.
9- غرر الحكم،شماره‏9069.