تدبر در قرآن مجید

[آشنای غریب]

بسم الله الرحمن الرحیم
إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهَالَةٍ ثُمَّ يَتُوبُونَ مِنْ قَرِيبٍ فَأُولَئِكَ يَتُوبُ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَكَانَ اللَّهُ عَلِيمًا حَكِيمًا
به نام خداوند هستی بخش مهربان
همانا که خداوند تنها توبه ی کسانی را می پذیرد که عمل ناشایست را از روی نادانی مرتکب شوند و پس از آگاهی زود توبه کنند. ایشان کسانی هستند که خدا به سویشان باز می گردد و توبه ی ایشان را می پذیرد و خداوند (بر همه چیز) دانا و (به مصالح خلق) بصیر است.
سوره نساء/۱۷
چه شیرین است آشتی پس از قهر و وصال پس از هجران و چه سهل است کار با کریمان که راه توبه را پیوسته باز می گذارند.

در این مقام خداوند شرایط_توبه ی_مقبول را بیان فرموده است که اولا شخص اگر کار زشتی کرده است آن از روی عمد و عناد با حقیقت نبوده باشد بلکه علت آن جهل و بی خبری و غلبه ی وسوسه نفسانی باشد.
دوم آنکه نشانه ی صداقت در توبه این است که بسیار زود پس از آگاهی و تغییر نگاه، آدمی توبه کند نه آنکه سالها کار نکوهیده ای را همچنان ادامه دهد و البته این گونه جهالت ها دیر نمی پاید زیرا اگر شخص صادق باشد از انسان های صالح و حکیم به زشتی کار خود پی می برد.
بنابراین چنین کسانی که نادانسته کار نکوهیده ای انجام دهند و به محض خبر شدن از آن توبه کنند و بازگردند خداوند نیز به سوی آنها باز می گردد، چنانکه آدم.
چون دلش از توبه لطافت گرفت
ملک زمین بخ خلافت گرفت
نظامی مخزن الاسرار
چه سعادتی است که توبه را می پذیرند و چه فرصت طلایی است که ما می توانیم کتاب وجود خود را از اشتباهات پاک کنیم و چه آموزگار مهربانی است که ما را در جلسه ی امتحان عالم نشانده و اعلام کرده است می توانید به هر کتابی مراجعه کنید از هر کس می خواهید نه پنهانی بلکه با صدای بلند بپرسید و مشاوره کنید و هر روز ورقه ی امتحان را با جواب از ما می گیرند باز فردا یک ورقه ی تازه و یک روز تازه می دهند.
چه قدر باید آن دانش آموز کند ذهن و بی استعداد باشد که با اینهمه امکانات نتواند املای هستی خود را تصحیح کند که انسانیت را با چه می نویسند. مسلما با دروغ نمی نویسند. پس دروغ را از زندگی خود خط بزنیم و بنویسیم «راست باید گفت»، و بی انصافی را خط بزنیم و بنویسیم: «انصاف باید داشت».

عارفان در تعریف توبه سخنانی لطیف گفته اند از جمله بوشنجی عارف مشهور گفته است:« هر گاه گناه را به خاطر آوردی و دیگر لذت و شادی آن را در کام نیافتی آن توبه است.»
به عبارت دیگر حقیقت توبه آن است که انسان از مرتبه ای که در آن گناه کرده است به مرتبه ی دیگر ارتقا یابد که در آن مرتبه ی ثانی آن گناه رو جایی و جاذبه ای نیست.
توبه ی عارفان از نفس وجود یعنی خودبینی است که علت اصلی همه ی گناهان و خطاهاست.
هستیِ ما خارِ گلستان وجود است
با رویت ای گل آفرین، از خار توبه
دکترالهی قمشه ای

یارا قدحی پر کن از آن دارو ی مستی
تا از سر صوفی برود «علت هستی»
سعدی
منبع. ۳۶۵ روز در صحبت قرآن. دکتر حسین الهی قمشه ای