توبه

[یاس نیلوفری]

فاضل نراقى در معراج السعادة نوشته است: در بصره زنى بود شعوانه نام كه مجلسى در بصره از فسق و فجور منعقد نمىشد كه از وى خالى باشد.روزى با جمعى از كنیزان خود در كوچههاى بصره مىگذشت به در خانهاى رسید كه از آن خروش بلند بود.گفت: سُبْحانَ الله، در اینجا عجب خروش و غوغایى است.كنیزى را به اندرون خانه فرستاد تا از امر جویا شود.آن كنیز رفت و بر نگشت.كنیز دیگرى را فرستاد او هم رفت و برنگشت.دیگرى را فرستاد و به او سفارش كرد كه زود برگردد.كنیز رفت و برگشت.گفت: اى خاتون، این غوغاى مردگان نیست، ماتم زندگان است ماتم بدكاران و نامه سیاهان است!«شعوانه» چون این را شنید خود به اندرون رفت.دید واعظى در آنجا نشسته و جمعى دور او فراهم آمدهاند و ایشان را موعظه مىكند و از عذاب خدا مىترساند و ایشان همگى به گریه و زارى مشغولند و در هنگامى كه «شعوانه» به داخل رسید واعظ این آیه را تفسیر مىكرد:«اِذا رَأَتْهُمْ مِنْ مَكان بَعید سَمِعُوا لَها تَغَیُّظاً وَ زَفیراً وَ اِذا اُلْقُوا مِنْها مَكاناً ضَیِّقاً مُقَرَّنینَ دَعَوْا هُنالِكَ ثُبُوراً.»(سوره الفرقان، ص، آیه 5)«در روز قیامت هنگامى كه دوزخ گنهكاران را ببیند به غریدن مىآید و عاصیان به لرزیدن آیند و چون عاصیان را در دوزخ افكنند در مقامى تنگ و تاریك و به زنجیرهاى آتشین به یكدیگر بسته فریاد بر آورند و خواهان مرگ شوند.فریاد فغان كه بعد از این از شما صادر خواهد شد.»چون «شعوانه» چون این آیات را شنید سخت در او اثر كرد و گفت: اى شیخ، من یكى از روسیاهان درگاهم، آیا اگر توبه كنم خداوند مرا مىآمرزد؟ واعظ گفت: «البته اگر توبه كنى خدا تو را مىآمرزد اگر چه گناه تو مثل گناه شعوانه باشد.»گفت: شعوانه منم كه بعد از این گناه نكنم.واعظ گفت: خدا ارحمالرّاحمین است و البته اگر توبه كنى آمرزیده مىشوى.شعوانه گریه كرد و بندگان و كنیزان خود را آزاد كرد و مشغول عبادت شد و تلافى گذشتههاى خود را مىنمود، به نحوى كه بدنش گداخته شد و به نهایت ضعیف و ناتوانى رسید.روزى در بدن خود نگریست خود را بسیار ضعیف و نحیف دید.گفت: آه، آه! در دنیا به این نحو گداخته شدم، نمىدانم در آخرت حالم چگونه است! پس ندایى از غیب به گوش او رسید كه دل خوش دار، ملازم درگاه ما باش تا در روز قیامت ببینى جزاى ما را.نیامد در این دركسى عذر خواه كه سیل ندامت نَشُسْتَنْ گناه.