پیام‌های داخل این موضوع

boshra

فوائد برنامه ريزي
برنامه ريزي فوائد گرانسنگ فراواني دارد که به اهم آن ها اشاره مي شود.
1- اولويت هاي زندگي مشخص مي شود
يقينا کارهاي زندگي انسان يک دست نيست، برخي مهمتر است، برخي مهم، و برخي اهمّيت کمتري دارد، برنامه ريزي اولويت ها و اهم ها را مشخص مي کند.
در شرع اسلام هم توصيه شده که در تزاحم کارها اهم را انتخاب کنيد، آنگاه فالاهم را علّامه طباطبايي وقتي تفسير الميزان را مي نوشتند، ابتدا بي نقطه مي نوشتند، بعد که مرور مجدد مي کردند، آن را نقطه گذاري مي کردند. از ايشان علّت اين کار سؤال شد، گفتند: من حساب کرده ام اوّل که بي نقطه مي نويسم و بعد در مرور نقطه مي گذارم، چند درصد در وقتم صرفه جويي مي شود.(20)

2- تمام اوقات انسان مفيد و مؤثر مي شود
انسان در برخي حالات توان کارهاي سنگين را دارد و در برخي حالات لازم است به کارهاي سبک تر و کارهاي مطالعاتي راحت تر، بپردازد، اگر برنامه ريزي در کار باشد تمام آنات انسان مفيد و مثمر خواهد بود.
علي(ع) فرمود:«رحم الله امرءاً علم انّ نفسه خطاه الي احبه فبادر عمله و قصّر امله؛(21) خدا رحمت کند مردي را که بداند نفس هاي او گام هاي او به سوي مرگ است پس بر انجام عملش مبادرت بورزد و آرزوها را کوتاه کند.»
مرحوم امام خميني، تحرير الوسيله را در حال تبعيد در ترکيه نوشتند. مرحوم فيض کاشاني کتاب شعر "طاقديس" را در مسير راه سرويس بهداشتي (مستراح) مي سرايد. و يکي از بزرگان در وقتي که غذا داغ بود ناگزير بود، درنگ کند تا غذا سرد شود به نوشتن مي پرداخت، به تدريج که نوشته هايش زياد شد، آن ها را به چاپ رساند و ان را «پنج دقيقه هاي قبل از غذا» نام نهاد.(22)

3- امکان ذخيره سازي وقت فراهم مي شود
برنامه ريزي باعث مي شود هر کار در جاي خود انجام و به اندازه خود وقت ببرد، در نتيجه امکان ذخيره سازي وقت فراهم است. علي(ع) فرمود:«الامور مرهونة باوقاتها؛(23) کارها در گرو اوقات خود مي باشد.»
يعني هر کار بايد با برنامه ريزي در وقت و زمان خود انجام گيرد.
و مناسب است هر کسي در برنامه ريزي روزانه در پازل يا جورچين زمان هر کار را مشخص کند، زمان کار، زمان مطالعه، زمان عبادت و خواندن قرآن و دعا، زمان استراحت و خواب، زمان تفريح و ورزش، زمان روابط خانوادگي و اجتماعي، و ساعتي نيز براي خلوتم در نظر بگيرم.
مرحوم استاد مطهري برنامه ريزي دقيق داشت از جمله در شبانه روز ساعتي را براي رسيدن به مشکلات فرزندان خويش قرار داده بود و بر انجام فرائض ديني آنان نظارت دقيق داشت. در کنار تهجد و تدريس مطالب قابل توجه را در فرصت هاي مناسب و به طور منظم يادداشت مي کرد.(24)
گويند از طلبه پرسيدند متأهل شدن شما بر وقت و فراگيري درس شما اثر منفي نگذاشته است در جواب گفت: برعکس وقت من افزوده شده است. چرا که زمان هايي را که صرف شستن لباس و نظافت حجره و آماده نمودن غذا مي کردم، اکنون از آن براي فراگيري علوم استفاده مي کنم و همسرم کار شستن و نظافت... را انجام مي دهد.

4- سريعتر و مطمئن تر به هدف رسيدن
کسي که برنامه ريزي دارد، طبق برنامه حرکت مي کند و در طول روز استهلاک و هدر دادن وقت ندارد به سرعت تلاش مي کند به برنامه هاي خود برسد و همين امر باعث مي شود که با سرعت و هدف خود نزديک تر شود؟

5- امکان ارتباط با مردم و خدا فراهم مي شود
بسيارند کساني که مي گويند موفق نمي شويم در روز مقداري قرآن بخواينم و يا مناجات و دعا با خدا داشته باشيم، رازش اين است که برنامه ريزي ندارند. اگر ساعتي را در روز مخصوص خواندن قرآن و دعا قرار دهند يقيناً موفق خواهند شد.
شيخ انصاري با اين که مرجع تقليد است و از مادر خويش سرپرستي مي کند و به كار درس و تعليم خود مي رسد با اين حال هر روز يک جزء قرآن، نماز جعفر طيار، زيارت جامعه و زيارت عاشورا مي خواند.(25) چرا که برنامه ريزي دارد. و همين طور براي سر زدن به خويشاوندان و يا سرکشي از مردم در محل تبليغي، نياز به برنامه ريزي و اختصاص وقت داريم.

6- کم شدن استرس ها و فشارهاي رواني
در طول روز اگر انسان هم مشغول انجام کارها باشد و هم برنامه ريزي قبلي نداشته باشد دچار اضطراب و استرس مي شود ولي اگر از قبل برنامه ريزي داشته در حين انجام کار دچار اضطراب نمي شود گاهاً با برخي از دوستان طلبه برخورد مي کنيم که مثلاً نمي دانند براي شبهاي قدر چه سخنراني و چه برنامه اي داشته باشند، همين امر باعث مي شود مطالعات آن شب و روز با اضطراب انجام گيرد. طبيعةً از کيفيت مطلوب برخوردار نخواهد بود. ولي اگر از اول ماه مبارک برنامه ريزي داشته باشد در آن شب دچار استرس نخواهد شد.
آقايي مي گفت: من در قم هم که هستم مي دانم براي شب عاشورا و يا مثلاً شب قدر در ايّام تبليغي چه سخنراني داشته باشم لذا سعي مي کنم در طول مطالعات سالم، سخنراني انتخاب شده جذّاب و پرمحتوا کنم با جمع آوري مطالب جديد و جذاب.

7- به تمام کارها مي رسيم
برنامه ريزي دقيق و همه جانبه نگر، باعث مي شود که براي هر کاري زماني در نظر گرفته شود، هيچ کاري از قلم نيفتد.
براي همه اتفاق افتاده که برخي کارها را هر روز مي خواهيم انجام دهيم ولي موفق نمي شويم بخاطر عدم برنامه ريزي و اختصاص وقت به آن کار.
از بزرگي پرسيدند نماز شب بخوانيم بهتر است يا شب را مطالعه کنيم، در جواب گفت: کاري کنيد که هم نماز شب بخوانيد و هم مطالعه کنيد.
مرحوم علّامه طباطبايي حتي در شب قدر نيز برنامه مطالعاتي داشت به اين جهت تفسير وزين الميزان در شب قدر به پايان مي رسد.
استاد حسن زاده آملي در ذيل اين عبارت علّامه طباطبايي «تمّ الکتاب و اتفق الفراغ من تأليفه في ليلة القدر المبارکه...»
طلّاب عزيز ما سرمشق بگيرند که حضرت علّامه طباطبايي شب قدر را به بحث و تحقيق آيات قرآني احياء مي کرد و تفسيرش در اين شب فرخنده به پايان رسيد. آري:
به هوس راست نيايد به تمني نشود
کاندرين راه بسي خون جگر بايد خورد
و اضافه مي کند که صاحب جواهر، شيخ حسن نجفي نيز کتاب «جواهر الکلام في شرح شرايع الاسلام...» را در شب قدر به پايان مي رساند.»(26)
ابويعلي جعفري داماد شيخ مفيد(ره) دربارة شيخ مفيد مي گويد:«او جز پاسي از شب نمي خفت آنگاه به پا مي خاست و نماز مي گزارد، کتاب مي خواند، يا درس مي گفت يا قرآن تلاوت مي کرد.»(27)
و حسن ختام اين بخش را خاطره اي از امام خميني(ره) قرار مي دهيم:
فرشته اعرابي نوه امام مي گويد:«امام در طول شبانه روز حتي يک دقيقه وقت تلف شده و بدون برنامة از قبل تعيين شده نداشتند با توجه به اين شرايط سنّي و ميزان فعاليتي که داشتند باز هم ساعت خاصي را در سه نوبت- هر کدام نيم تا يک ساعت- به اهل منزل اختصاص داده بودند که هر کدام از ما که مايل بوديم، خدمت ايشان مي رسيديم و مسائل خودمان را مطرح مي کرديم.امام در اين ساعات معمولاً از نظر فکري و روحي به خانوداه توجّه داشتند، هيچ سؤالي را بي جواب نمي گذاشتند...»(28)

پی نوشت:
20. ره توشه راهيان نور، شماره 272، دفتر تبليغات اسلامي، ص140 .
21. منتخب ميزان الحکمه، محمدي ري شهري، سيدحميدحسيني، قم دارالحديث، ج1، ص371ح4596 .
22. ره توشه، ص140 .
23. منتخب ميزان الحکمة، ص403 .
24. ر.ک مجلّه مبلّغان، شماره 28، ص39 .
25. چهل مجلس، احمد دهقان، قم، انتشارات ناصر، 1382ش، ص253 .
26. در آسمان معرفت، علّامه حسن زاده آملي، انتشارات تشيّع، 1375، ص19 .
27. فيض القدير فيما يتعلق بحديث الغدير، شيخ عباس قمي (1359م) دوم، بوستان کتاب 1376ش، ص117 .
28. مهر و قهر، محمدرضاسبحاني نيا و سعيدرضاعلي عسکري، مرکز فرهنگي شهيد مدرس، 1379ش، اصفهان، ص50 .