معمولا اولین سفر با کوچولوها جالب و در عین حال نگرانکننده است. والدین جوان معمولا تجربه سفر با یک نوزاد، شیرخوار یا کودک را نداشتهاند و در مورد نحوه آغاز سفر، مکان سفر و چگونگی مراقبت از فرزندشان سوالاتی دارند. اگر شما هم امسال اولین سالی است که ۳ نفری میخواهید به مسافرت بروید، این مطلب را بخوانید.
چمدانها را ببندید!
به اندازه کافی باید برای فرزندتان لباس بردارید زیرا کوچولوها زیاد لباس کثیف میکنند و اگر به اندازه لباس برندارید، مرتب مجبورید طی سفر لباسهای او را بشویید و خشک کنید. بهتر است لباسهایی که برمیدارید نخی باشند، راحت شسته شوند، لک نگیرند و نیازی به اتو نداشته باشند. لباس گرم را فراموش نکنید چون ممکن است شب هنگام هوا سرد شود. اگر هوا گرم است و کوچولوی شما دختر، دنبال تیشرتهای آستین کوتاه یا بندی نباشید، زیرا آفتاب میتواند دستها و سرشانههای او را بسوزاند. لباسهای خنک ولی آستیندار بردارید و برای اینکه عکسهای زیبایی داشته باشید، لباسهایی را انتخاب کنید که با هر لباس دیگری بیاید تا اگر مثلا دامن یا شلوار کوچولوی شما کثیف شد، بتوانید به سرعت آن را عوض کنید و نیازی به تعویض تمام لباسها نباشد. داخل چمدان فرزندتان یک پتو و بالش کوچک و تمام داروهای مورد نیاز او را هم بگذارید. کلاه لبهدار اگر تابستان است و کلاه پشمی اگر هنوز هوا خنک است، عینک آفتابی، کرم ضدآفتاب، پوشک، کرم سوختگی، کرم مرطوبکننده و کفشهای او را هم از قلم نیندازید.
راحتی او را مهیا کنید
اگر برای چند هفته به مسافرت میروید و فرزند شما هنوز اهل زیاد خوابیدن است، حتما آغوشی یا کالسکه او را بردارید. شیرخواران در حالت دراز کشیده راحتتر هستند و در ضمن، بودن در کالسکه آنها را در برابر آفتاب و باد و باران محافظت میکند. حتی میتوانید از کالسکه به جای تخت او در شب استفاده کنید به شرط آنکه کالسکه او قابلیت حالت خوابیده را داشته باشد. برای داخل ماشین نیز نباید صندلی مخصوص کودک را فراموش کرد. اگر به ساحل دریا میروید و قصد شنا دارید، لاستیک بادی او را هم همراه ببرید تا کمی در آب بازی کند.
اگر با قطار سفر میکنید
قطار در مقایسه با اتومبیل وسیله راحتتری است. اگر کودک شما کمتر از ۳ ماه دارد، حتما در روز سفر کنید اما اگر بزرگتر است شب را برای سفر انتخاب کنید. کابینی که انتخاب میکنید بهتر است در بخش غیرسیگاریها و کاملا خانوادگی و حتی دربست باشد. فرزندتان را روی صندلی طرف راهرو بنشانید و از نشاندن او کنار پنجره خودداری کنید. اگر هوا سرد است، خوب او را بپوشانید و از لباسهایی استفاده کنید که زیپ یا دکمه دارند و راحت قابل باز و بستهشدن هستند. جوراب و کفش هم حتما پای او کنید اما اگر هوا گرم است، میتوانید برایش از لباس راحتی استفاده کنید.
اگر با هواپیما سفر میکنید
از یک ماهگی به جز در شرایط خاص که پزشک صلاح بداند، فرزند شما میتواند سوار هواپیما شود. حتما سریع جا رزرو کنید تا صندلیهای جلوی هواپیما نصیبتان شود. جلوی هواپیما فضای بیشتری دارد و شما راحتتر هستید. ترجیحا میتوانید ساعتهای شب را انتخاب کنید تا فرزندتان راحت بخوابد. هر چند وقت یکبار به فرزندتان شیر یا آب بدهید تا به دلیل خشکی هوای داخل کابین آب بدنش کم نشود. از قطره استریل چشمی هم استفاده کنید تا دچار خشکی و سوزش چشم نشود. فراموش نکنید در ارتفاعات، فرزندتان دچار گرفتگی گوش میشود که دردناک است. برای از بین بردن این حالت به او مقداری شیر یا آب بدهید. اگر فرزندتان کمتر از ۲ سال دارد، او را در بغل نگه دارید و کمربند ایمنی مخصوص را ببندید.
اگر با اتومبیل سفر میکنید
بهتر است روز و ساعتی را برای سفر انتخاب کنید که خیابانها ترافیک نباشد. اگر در تابستان میخواهید به سفر بروید ۴ صبح بهترین زمان برای حرکت است. اگر ظهر حرکت کنید گرما ناراحتکننده میشود. تهویه اتومبیل را همیشه روی درجه کم تنظیم کنید تا هوای داخل اتاق خشک نشود. از آنجا که بدن نوزادان نمیتواند دما را تنظیم کند، در دمای خیلی شدید مخصوصا در تابستان دچار کمآبی میشوند. هر نیم ساعت به آنها شیر بدهید و لباس سبک و خشکی به تنشان کنید. اگر هوا خیلی گرم بود، میتوانید درجه کولر ماشین را تنظیم کنید اما اگر کولر ندارید، میتوانید دستمالی را نمدار کرده و به صورت و دست و پای او بمالید ولی در صورت خنك بودن هوا به اندازه کافی لباس به او بپوشانید و مخصوصا شب هنگام پتو را فراموش نکنید. جورابها را هم از پای فرزندتان درنیاورید چون پاها خیلی سریع سرد میشوند و باعث میشوند کودکتان سرما بخورد.
نکته بسیار مهم دیگر اینکه اگر هوا آفتابی و گرم است هرگز کودکتان را تنها در اتومبیل با شیشههای بسته رها نکنید و اگر فرزندتان دچار خوابآلودگی، تب، اسهال و استفراغ شد حتما به اورژانس مراجعه کنید.
اگر به خارج از کشور سفر میکنید!
اگر قصد سفر به خارج از کشور را دارید، فراموش نکنید نام فرزندتان را در پاسپورت خود اضافه کنید. پیش از حرکت هتل را رزرو کنید تا بچه به بغل مجبور نباشید دنبال مکان استقرار بگردید. حتما اعلام کنید که کودکی همراه شماست تا هر آنچه لازم است مانند تخت اضافه، صندلی غذا و... آماده باشد. پیش از عزیمت نیز به متخصص اطفال مراجعه کنید تا در صورت لزوم، واکسن مربوطه تجویز شود و پزشک به شما بگوید لازم است چه داروهایی همراه داشته باشید.
وقتی به محل رسیدید
وقتی به محل رسیدید میتوانید از اقامت خود لذت ببرید اما به این نکات هم توجه کنید:
۱- در فصل تابستان بیش از یک ساعت فرزندتان را در معرض نور آفتاب قرار ندهید. پوست کودکان تحمل گرما و آفتاب شدید را ندارد و خیلی سریع میسوزد. حتما سر او کلاه لبهدار بگذارید یا چتر همراهتان باشد. ساعاتی را برای گردش انتخاب کنید که هوا خیلی گرم نیست. مثلا قبل از ۱۱ صبح و بعد از ۵ بعدازظهر به گردش بروید. کرم ضدآفتاب را هم فراموش نکنید.
۲- شنا کردن یا رفتن در آب دریا برای کودکان زیر یک سال ممنوع است. باد، گرما، سروصدا و... میتواند سبب ترس آنها شود.
۳- اگر به روستا یا جنگل میروید، مراقب حیوانات گزنده که داخل علفها هستند، باشید. پاپوش مناسبی پای او کنید و اگر احساس کردید دچار گزیدگی شده و مرتبا خود را میخاراند به اورژانس مراجعه کنید.
۴- اگر به کوه میروید باید بدانید هر چه بالاتر میروید هوا رقیقتر و تنفس سریعتر میشود و قلب شما تندتر میزند. بنابراین ممکن است دچار سردرد، حالت تهوع و مشکلات خواب شوید. اگر کودکی همراه شماست از ۱۵۰۰ متر بالاتر نروید.
۵- اگر به خارج سفر میکنید، جابهجایی ساعتها میتواند ناراحتکننده باشد. تا حد امكان فرزند خود را در معرض نور طبیعی قرار دهید تا ساعات در روز سریعتر تنظیم شود. بعد از چند روز فرزندتان کاملا به وضعیت جدید عادت میکند.
دختر کوچولو، هفت، هشت ساله به نظر میرسید و از همان نیمساعتی که توی موبایلفروشی، کنار من ایستاده بود، پیدا بود که هیچ وقت در زندگیاش، «نه» نشنیده؛ چون آنقدر برای خریدن یک تلفن مد روزتر، گریه کرد که کم مانده بود آقای فروشنده، گلکسی را دودستی تقدیم کند تا شاید این جوی روان اشکهایش خشک شود. مادرش که هم معذب شده بود، هم کلافه، در پاسخ به نگاه کمی متعجب من گفت: «با اینکه هر دقیقه، یک هوس تازه میکنه، ولی من طاقت ندارم بهش نه بگم. آخه من همین یک بچه رو دارم. بعضی وقتا هم نگران میشم نکنه دارم لوسش میکنم؟!»
بچهها، بهخصوص پرتوقعترها، از شنیدن کلمه نه که راحت و سریع، از دهان والدین خارج میشود و تکلیف را یکسره میکند، بیزارند و برای خواستههای رنگارنگشان، تنها انتظار شنیدن یک بله جادویی را دارند. با این حال، گاهی پدر و مادر، در اجابت خواستههای فرزندشان، دچار تردید میشوند، چون نمیدانند آیا او میتواند مسوولیت داشتن آنچه را درخواست کرده، بهعهده بگیرد یا درباره چگونگی استفاده صحیح از آن، آگاهی دارد.
بخریم یا نخریم؟
اگر قرار است برای کودک، وسیلهای خاص مثل رایانه و لپتاپ شخصی، تلفن همراه شخصی و...، تهیه شود، بهتر است برای این کار، دلیل قانعکنندهای وجود داشته باشد یا نیاز به خرید آن از سوی والدین، احساس شود. خریدن وسایل غیرضروری، به صرف اینکه «بچههای مردم هم دارند» یا «بچه من دوست داره وسایلش رو مد باشه»، چندان درست نیست. خرید این وسایل، در صورت تمایل پدر و مادر، باید با گذاشتن قانونها و محدودیتها همراه باشد و نظارت و کنترل والدین، حتما در مورد آنها اعمال شود.
چه کنیم که «وجداندرد» نگیریم
همه پدرها و مادرها دوست دارند تا آنجا که ممکن است، خواسته کودکشان را برآورده کنند، اما باید بدانند که این تقاضاها، چهقدر منطقی و قابل تامل هستند. وقتی فرزندتان، خواستهای از شما دارد، به شرایط خانواده خودتان فکر کنید و ببینید خرید این وسیله خاص، چه اثرات مثبت یا منفی، برای شما و فرزندتان دارد. سپس، با جمعبندی این موارد، تصمیمگیری کنید.
گول نخورید
«تو، پدر یا مادر خوبی نیستی. من رو دوست نداری. پدر و مادر دوستم رو ببین. تا لب تر میکنه، هر چیزی که میخواد، براش آماده میکنن». اینها نمونهای از بازیهای کلامی کودکانه است که هدفشان، گول زدن شماست! بچهها میخواهند شما را دچار احساس گناه کنند تا به خواستههایشان برسند. وقتی خواستههای بچهها برآورده نمیشود، سراغ این حرفها میروند و پدر و مادر را از نظر احساس و میزان محبتشان، زیر سوال میبرند. بهترین راه این است که شما، پای اصول خود بایستید و یک نه قاطعانه بگویید؛ زیرا صلاح کودک خود را بهتر از هر کس دیگر، حتی خود او میدانید.
چند روزی، به بازگشایی مدارس، باقی مانده و دانشآموزان بهخصوص کلاس اولیها و والدینشان، در تبوتاب خرید مدرسه هستند. شاید خرید کردن، کار چندان سختی نباشد، اما خرید کردن برای مدرسه که دانش آموزان، ساعات زیادی از عمر خود را در آن به سر میبرند، از اهمیت ویژهای برخوردار است. سلامت دانش آموزان، فقط در گروی کیف و کفش و لوازم التحریر نیست. در این پرونده، سعی کرده ایم به نکات مهمی که در سلامت دانش آموزان به خصوص کلاس اولیها نقش دارند، بپردازیم. با ما همراه باشید.
کیف و کوله پشتی
متاسفانه، در سالهای اخیر، کیف دانشآموزان، سنگینتر از توان آنهاست یا دانشآموز، کتابهایی را داخل کیفش میگذارد و به مدرسه میبرد که در برنامه درسی روزانهاش نیامده است. یکی از نکاتی که باید به دانشآموزان آموزش داد، این است که فقط کتابها و وسایل مورد نیاز همان روز را با خود به مدرسه ببرند و از سنگین کردن کیف خودداری کنند.
امروزه، حتی بچههای دبستانی هم علاقه دارند از کیفهای بسیار بزرگ یا حتی سامسونت استفاده کنند، در حالی که استفاده از کولهپشتی، برتری بیشتری نسبت به سایر کیفها، حتی کیفهای تکبند که بندشان فقط روی یک شانه قرار میگیرند، دارد. این کیفها، بهخصوص وقتی سنگین هستند، بیومکانیک ستون فقرات را به هم زده و باعث ایجاد دردهایی در ناحیه گردن میشوند.
توصیه ما این است که:
- دانشآموزان، از کولهپشتی استفاده کرده و هر دو بند آن را روی شانه بیندازند.
- کوله باید در مرکز کمر قرار گرفته و خیلی آویزان نباشد. پس، بهتر است بندها کوتاه باشد تا بیشتر، ناحیه پشت را بپوشاند.
- طول کوله نباید بیشتر از دوسوم ناحیه انتهای گردن تا ستون فقرات خاجی باشد.
- پایین آوردن بیش از حد کولهپشتی در ناحیه پشت، باعث ایجاد گودی کمر و بیرونزدگی شکم میشود. این حالت، فشار زیادی را به ستون فقرات وارد میکند.
- هر چه کوله، حجم کمتری داشته باشد، مناسبتر است.
- از نظر وزن، کوله باید کمتر از 15 تا 20 درصد وزن دانشآموز باشد.
- کولهپشتیهایی را انتخاب کنید که جنس محکمی داشته و بهراحتی، قابل شستوشو باشند. کیفها، منبع خوبی از میکروبها و قارچها هستند. بنابراین هر چهقدر هم که دانشآموز، نظافتش را رعایت کند، با دست زدن به کیفش که ممکن است بارها به زمین افتاده باشد، در معرض آلودگی قرار میگیرد. بهتر است همراه با لباس مدرسه، کیف را هم با درجه حرارت بالا بشویید.
- از کودکتان بخواهید کولهاش را بهطور یکطرفه نینداخته و از هر دو بندش استفاده کند و هنگام ایستادن در صف کلاس و اجرای برنامه صبحگاهی نیز کیف خود را روی زمین بگذارد.
کفش و کتانی
متاسفانه، بسیاری ازکودکان و نوجوانان، بهدلیل مدهای غیرمتعارف، کفشهایی را انتخاب میکنند که یک تا دو سایز، بزرگتر از پایشان است. این کار باعث میشود پا، داخل کفش، ثبات نداشته باشد و عضلات اضافهتری در اندام تحتانی سعی کنند پا را در کفش نگه دارند.
توصیه ما این است که:
- کفش، کاملا اندازه بوده و بزرگتر یا کوچکتر از پا نباشد.
- کفشی را انتخاب کنید که در طول روز و پیادهروی فراوان در مدرسه، پاها را آزرده نکند.
- کفی کفش، تخت نباشد و حدود سه سانتیمتر پاشنه داشته باشد. کفشهای بدون پاشنه و کفشهای پاشنهبلند، به زانو و کمر آسیب میرسانند.
- کفی کفش باید قابلیت ارتجاعی مناسبی داشته و قوس داخلی کفش به نحوی طراحی شده باشد که قوس داخلی پا را بپوشاند. در واقع، وقتی داخل کفش دست میکشید، باید در ناحیه قوس پا، یک برآمدگی وجود داشته باشد.
یک نکته
شروع تغذیه درست از قبل از مدرسه رفتن
یکی از نکاتی که باید در مورد دانشآموزان، مورد توجه قرار گیرد، در نظر گرفتن میانوعدههای مناسب است. میانوعدهها باید مطابق ذائقه و سلیقه دانشآموزان تهیه شوند، اما بسیاری از موادغذایی، در عین حال که میتوانند مفید باشند، با ذائقه کودکان و دانشآموزان، بهخصوص در مقطع دبستان، منطبق نیستند. در نتیجه، مصرف نشده و گاهی، دور ریخته میشوند. حال آنکه والدین فکر میکنند فرزندشان، میانوعده موردنظر را خورده است. از نظر ما، بهترین میانوعده، میوه، برخی سبزیها و خشکبار است. گاهی اوقات میتوان با بستهبندیهای خوب و مناسب، یک ماده غذایی ساده اما مغذی را برای دانشآموزان، جذاب جلوه داد و آنها را به خوردن ترغیب کرد. متاسفانه، بسیاری از تنقلات و خوراکیهای موردعلاقه دانشآموزان که ارزش غذایی خاصی هم ندارند، با بستهبندیهای جذاب عرضه میشوند. اگر والدین بتوانند انواع مغزها، میوهها و... را در بستهبندیهای زیبا قرار داده و به کودکشان بدهند، آنها را از خرید چیپس و پفک دور میکنند.
امروزه، بستهبندیهای زیبا و راحتی وجود دارد که میتوان بهراحتی، موادغذایی مانند میوههای خردشده، لقمههای مختلف غذایی و... را داخل آنها قرار داده و درشان را بست. همچنین بهتر است تهیه بستههای غذایی سبک برای مدرسه، توسط مربیان، فرهنگسازی شود تا بچهها، از آوردن آنها، خجالت نکشند.
بسیاری از کودکان، بهخصوص کلاساولیها، ممکن است بدغذا بوده، صبحانه نخورند یا به خوردن بیوقت و هرازگاهی عادت کرده باشند. توصیه میکنم قبل از شروع مدرسه، روی تغذیه این کودکان کار کرده و آنها را به خوردن صبحانه، مجاب کنید.
محیط کلاس
کلاس درس باید بهگونهای باشد که از نظر نور، زیبایی، جریان هوا و...، کاملا استاندارد باشد تا وقتی دانشآموز، حدود شش تا هفت ساعت از روز را در آن میگذراند، خسته نشده و حس خوبی داشته باشد. متاسفانه، بسیاری از کلاسهای ما، به نحوی طراحی شدهاند که وقتی وارد آنها میشوید، بوی نامطبوع کلاس، شما را آزرده خواهد کرد.
نحوه چیدمان صندلی، جلوی تخته، باید طوری باشد که دانشآموزان، روبهروی آن قرار بگیرند و مستقیم به تخته نگاه کنند، اما فقط صندلیهایی که در مرکز کلاس قرار گرفتهاند، این ویژگی را دارند و سایر دانشآموزان، در دو طرف کلاس، مجبورند در طولانیمدت، گردنشان را بچرخانند و به تخته نگاه کنند.
توصیه ما این است که:
معلم، هنگام درس دادن در کلاس، در نقطهای بایستد که دانشآموزان مجبور نباشند دایم، گردنشان را بچرخانند تا او را پیدا کنند. بنابراین ایستادن و صحبت کردن معلم در انتهای کلاس، به هیچوجه، درست نیست.
کلاسهای درس باید طوری طراحی شوند که بتوان صندلیها را دایرهوار، جلوی تخته چید تا همه دانشآموزان بتوانند با دید مستقیم و بدون چرخاندن گردن، تخته را نگاه کنند.
صندلیها باید 1/5تا سه متر از تختهسیاه فاصله داشته باشند. متاسفانه، در بسیاری از مدارس، به دلیل کوچکی کلاس درس و تعداد زیاد دانشآموزان، این استاندارد رعایت نمیشود و دانشآموزان صندلیهای جلو، بیش از حد، به تختهسیاه، نزدیک و دانشآموزان صندلیهای عقب، بیش از حد، از تخته، دور هستند.
میز تحریر
میزهای تحریر در مدارس، اغلب فاقد استانداردهای لازم هستند، اما اگر قصد دارید برای منزلتان، یک میز تحریر بخرید، بدانید که میز تحریر باید به صورتی باشد که:
توصیه ما این است که:
- وقتی دستتان را روی آن میگذارید، ساعد و بازو، با هم، یک زاویه 90 درجه بسازند.
- کف پاها باید روی زیرپایی قرار بگیرند تا زانوها، کمی بالاتر از سطح ران باشند.
- پشتی صندلی باید زاویهای بین 100 تا 110 درجه داشته باشد. بنابراین دانشآموز نباید بیش از این میزان، به جلو یا عقب، خم شود.
- گودی ستونفقرات باید با یک بالش کوچک پوشیده شود.
- دانشآموز نباید برای مدت طولانی، پشت میز بنشیند؛ بلکه باید هر نیمساعت، بلند شده و کششی به ناحیه ستون فقراتش بدهد و دوباره پشت میز بنشیند.
- منبع نور نباید از پشت سر تابیده شود. چراغ مطالعه باید در سمت چپ و جلوی دانشآموز قرار بگیرد. نور چراغ نباید به اندازهای باشد که چشمها را اذیت کند.
- بهتر است گردن، به سمت جلو خم نشود و کودکان، به شکل قوز کرده، پشت میز قرار نگیرند. در حال حاضر، سطوح شیبداری مخصوص مطالعه، در بازار وجود دارد که دانشآموزان میتوانند آنها را تهیه کرده و کتابشان را روی این سطوح قرار دهند تا در عین حال که گردن و ستون فقراتشان صاف است، کتابشان را هم بخوانند.
با لکنت زبان کودک، چه کنیم؟
بسیاری از کودکان، هنگام ورود به مدرسه، دچار لکنت زبان هستند. لکنت زبانهایی که جزو روند طبیعی کلام هستند، از حدود 2/5 سالگی شروع شده و تقریبا تا پنج سالگی طول میکشند و معمولا بدون درمان هم بهبود پیدا میکنند. بعضی از لکنت زبانهای طبیعی، به دلیل اضطرابی مانند تولد یک کودک دیگر، جابهجایی خانه، از دست دادن دوستان و...، شدت پیدا میکنند؛ البته باید بدانید که استرس، ایجادکننده لکنت نیست، بلکه لکنتی را که خاموش بوده، شعلهور میکند. لکنت زبان، معمولا خودبهخود، بهبود پیدا میکند. فقط کافی است استرسها را کنترل کرده، با کودک، شمرده و بهآرامی صحبت کنید و او را هنگام حرف زدن، دچار استرس نکنید. به کودک، زمان بدهید تا با محیط مدرسه آشنا شود؛ زیرا استرس ورود به مدرسه هم لکنت را تشدید میکند، اما اگر بعد از مدت زیادی، لکنت، همچنان پابرجا بود، بهطوری که کودک را از پاسخگویی به درسها بازمیداشت، حتما با یک گفتاردرمان مشورت کنید.
یک نکته
اضطراب والدین کلاس اولی ها از جدایی فرزندشان
وارد شدن کودکان به هر محیط جدیدی، آنها را دچار استرس و اضطراب میکند. گروهی از این کودکان، کسانی هستند که هیچ مشکلی ندارند و بهصورت طبیعی و نرمال، تحت تاثیر محیط جدید مدرسه قرار میگیرند. این کودکان ممکن است کمی در انطباق اولیه با محیط جدید، دچار مشکل شوند، اما پس از مدت کوتاهی که معمولا کمتر از یک ماه است، با اطمینان گرفتن از والدین و سیستم تشویقی از سوی مربیان مدرسه، با محیط جدید منطبق شده و مشکلشان حل میشود.
گروه دیگر، کودکانی هستند که شدت علایمشان زیاد بوده و بهراحتی برطرف نمیشود. در این صورت، شدت علایم، بیمارگونه تلقی میشود؛ مثلا کودک در اثر استرس زیاد، دچار علایم گوارشی متعددی میشود که مداخله پزشک نیز ضروری است. این کودکان، حتی قبل از پایان یک ماه، باید توسط روانپزشک کودک، بررسی شوند تا درمانهای لازم، در موردشان انجام شود.
گروه سوم، کودکانی هستند که شدت علایم استرسیشان زیاد نیست، اما طولانیمدت، با آن درگیرند. مثلا میبینید دو ماه از شروع مدرسه گذشته، اما کودک، همچنان هنگام جداشدن از والدینش، بیقراری میکند. این کودکان هم باید تحت بررسی روانپزشک اطفال قرار بگیرند تا علت مشکلشان، تشخیص داده شده و درمان شود.
مشکل بعضی از کودکان هم جدا شدن از مادرشان است. توصیه میکنم این دسته از کودکان، جلوی در منزل، از مادرشان خداحافظی کرده و با پدرشان به مدرسه بروند؛ زیرا جدا شدن از مادر کنار در مدرسه، باعث گریه و زاری کودک میشود و در کودکان دیگر هم استرس ایجاد میکند.
متاسفانه، مشکل بزرگ دیگری که داریم، اضطراب خود والدین است که برای جدا شدن از کودکشان، به آن دچار میشوند. اگر استرس این والدین، درمان نشود، ورود کودک به مدرسه، بسیار سختتر خواهد شد. در این حالت، هم کودک و هم والدش، هر دو باید درمان شوند.
توصیه میکنم برای پیشگیری از این علایم، قبل از شروع سال تحصیلی، کودکان را برای ورود به مدرسه، آماده کنید. بهتر است قبل از بازگشایی مدرسه، همراه کودکتان، به آنجا بروید و حیاط، کلاسها، بوفه، توالت، آبخوری و... را به او نشان دهید و در مورد هر یک، توضیحات لازم را به کودک بدهید. کودک باید یاد بگیرد که اگر خواست به توالت برود، چه کند، اگر تشنهاش شد، به کجا مراجعه کند و... این کار، مشکلات کودک را کمتر کرده و از استرس اینکه در چنین مواقعی، چه باید بکند، میکاهد.
این کاملا طبیعی است که شما به عنوان پدر و مادر نگران ابتلای فرزندانتان به بیماریهای معمول این فصل مانند سرماخوردگی، آنفلوآنزا و گلو درد باشید. با این حال آنچه مسلم است اینکه معمولا پیشگیری از این بیماریها کار آسانی نیست و در نتیجه ابتلا به آنها اجتناب ناپذیر خواهد بود. اگرچه اکثریت قریب به اتفاق نوزادان بعد از تولد و البته با تغذیه به وسیله شیر مادر کاملا اتوماتیک وار سیستم ایمنی بدن خود را تقویت میکنند اما این دلیل نمیشود که آنها در برابر انواع ویروسهای سرماخوردگی و آنفلوآنزا هم همواره مصون بمانند. معنی چنین چیزی این است که کوچولوی شما ممکن است قبل از جشن اولین سال تولدش بین ۶ تا ۸ مرتبه با این ویروسها درگیر شود.
البته این قضیه میتواند جنبه مثبتی هم داشته باشد و آن اینکه فرزند شما در همین فاصله زمانی سیستم ایمنی بدن خود را برای سالهای آینده قوی میکند و به واقع قدرت مقاومت خود را در برابر ویروسها بالا میبرد. شاید برای خیلی از والدین به خصوص آنهایی که به تازگی پدر و مادر شدهاند این یک نگرانی جدی باشد که چطور با مشکل سرماخوردگی نوزادان خود و انواع و اقسام ویروسهایی که آنها را تهدید میکند، مقابله کنند. لطفا نگران نباشید و یک نفس عمیق بکشید چون اوضاع آنقدرها هم که شما فکر میکنید بحرانی نیست!
3 روز ابتدایی
اول از همه بهتراست بدانید که اگر فرزند دیگری هم در خانه دارید باید مراقب باشید چون سرماخوردگی در 3 روز اول مسری است و میتواند به هر فرد دیگری هم منتقل شود. در 3 روز کوچولوی شما بیشتر از آن چیزی که فکر میکنید گریه و بدقلقی خواهد کرد، به طور محسوسی دچار کاهش اشتها خواهد شد و حتی ممکن است تب کند. یک نکته را فراموش نکنید و آن اینکه اگر فرزند شما زیر 3 ماه است باید حتی برای تب ۳۸ درجه او را نزد پزشک اطفال ببرید و به توصیههای تلفنی اکتفا نکنید. در روز دوم وسوم شما شاهد آب ریزش بینی خواهید بود. معنی این آب ریزش بینی این است که سیستم ایمنی کودک شما دوباره فعال شده و مشغول مبارزه با سرماخوردگی است. آبی که از بینی کودک شما بیرون میآید شفاف است و معمولا در 3-2 روز اول این آب ریزش بینی دائما ادامه دارد. اگر فرزند شما نوزاد است چارهای ندارید جز اینکه آب بینی او را با دستمال پاک کنید اما اگر کمی بزرگتر است از او بخواهید تا با فین کردن این مخاط را بیرون بریزد. این حرکت روند بهبود او را تسریع میکند و البته آب ریزش بینیاش را کمتر.
3 روز میانی
در این مرحله قاعدتا باید تب قطع شده باشد. کوچولوی شما کمتر بیقراری میکند و البته اشتهایش بهتر شده است. آب ریزش بینی او کمتر شده و رنگ آن کمی زرد میشود. در 3 روز سوم معمولا سرفه در سرماخوردگی آغاز میشود. در واقع وقتی در دوران سرماخوردگی کوچولوی شما به پشت دراز میکشد مواد مخاطی که هنگام آب ریزش بینی بیرون میآید از راه مجاری بینی به گلو میرود و سبب سرفه میشود. به طور اجتنابناپذیری کودک شما در این مرحله از سرماخوردگی خوابهای راحتی ندارد و سرفه و خشکی ریه و سینه او را آزار میدهد.
3 روز نهایی
درست مانند مهمانی که به خانه شما آمده و به دلیل اقامت طولانیاش شما را خسته و کلافه کرده است، سرماخوردگی هم در 3 روز نهایی همین نقش را خواهد داشت و گاهی میتواند بیش از حد طولانی شود. در این مرحله آب ریزش بینی بسیار کمتر شده و آبی که از بینی فرزند شما بیرون میآید دیگر رقیق نیست و کمی حالت سفت و خشک پیدا کرده. بچه تقریبا به شرایط عادی بازگشته و مثل سابق خوب غذا میخورد و خیلی راحت فعالیتهای معمولش را انجام میدهد. بهتر است این روزها با آب میوه و سوپهای مقوی او را بیش از پیش تقویت کنید.
وقتی پای آنفلوآنزا در میان است!
حالا خیلی واضح درباره سرماخوردگی میدانید. بنابراین دیگر آن را با بقیه بیماریهای رایج در فصل سرما اشتباه نمیگیرید و بیجهت نگران نمیشوید. اما گاهی اوضاع فراتر از سرماخوردگی است و از قرار معلوم پای آنفلوآنزا به میان آمده است. بهتر است بدانید که آنفلوآنزا از جمله بیماریهایی است که احتمال بروز آن نه فقط در فصل پاییز و زمستان بلکه حتی در ماههای ابتدایی بهار یعنی فروردین ماه هم ممکن است. با این حال این بیماری اگر قرار باشد در فصل سرما خودی نشان دهد معمولا در آبان و آذر بیشتر از وقتهای دیگر سر و کلهاش پیدا خواهد شد و تقریبا در یک زمان محدود چه بسا چند هفتهای ویروس آن، چنان همه گیر میشود که بیشتر بچهها را اسیر خود میکند. این بیماری یک روز قبل از بروز نشانههایش در بچهای که به آن مبتلا شده، مسری است و حالت واگیرداری آن تا دو هفته یعنی تمام طول مدت ابتلا به آن باقی میماند.
آنفلوآنزا علائم مشخصی دارد که شاید بچههای بزرگتر بتوانند این علائم آزار دهنده را اعلام کنند اما نوزادان راهی جز گریه برای ابراز وجود چنین علائمی ندارند و درست به همین دلیل است که پدر و مادرها باید برای گریههای بیدلیل نوزاد خود حتما به پزشک اطفال مراجعه کنند. از جمله علائم مشخص اصلی آنفلوآنزا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تبهای شدید و ناگهانی که گاهی تا ۴۰ درجه و بیشتر هم میرسند:
- احساس درد و کوفتگی در ماهیچههای بدن
- احساس ضعف و کرختی
- سردردهایی سنگین
- احساس درد در ناحیه پشت چشمها (کاسه چشم)
- گلو درد
- سرفههای خشک و دردناک
برای بچهها سختتر است
فراموش نکنید آنفلوآنزا در بچهها تبعات به مراتب سختتری نسبت به بزرگترها دارد و ضعف بدنی در اطفال خیلی بیشتر از بزرگترهاست به طوری که شاید کاملا آنها را برای چند روزی از پا بیندازد و البته هر چه سن بچه کمتر باشد این علائم در آنها شدت بیشتری خواهد داشت که این آرام آرام خودش را نشان میدهد اما آنفلوآنزا خیلی سریع میآید و علائم خود را ظاهر میکند. شاید باورتان نشود اما ویروس آنفلوآنزا این توانایی را دارد تا در عرض چند ساعت وارد بدن کودک شما شود و البته در همین فاصله کوتاه هم خودش را نشان بدهد. تب در آنفلوآنزا ممکن است بیشتر از 3-2 روز طول بکشد و حتی اگر تب قطع شود همچنان این امکان وجود دارد که حال کودک شما با وجود قطع شدن تب بهتر نشود. شما خیلی واضح میتوانید کرختی و ضعف را در کودک خود ببینید. او اینقدر بد حال میشود که گوشهای بنشیند و محبوبترین اسباب بازیهایش هم دیگر برایش جذابیتی نداشته باشد. اشتهای فرزند شما به شکل عجیب و غریبی بر اثر آنفلوآنزا کم و چه بسا بند خواهد آمد. سرفههایی که در آنفلوآنزا اتفاق میافتد خیلی شدیدتر و البته خشکتر از سرفههای سرماخوردگی است. نوزادان و بچههای 3-2 ساله حتی ممکن است اسهال و استفراغ را در این بیماری تجربه کنند. در نهایت هم اینکه آنفلوآنزا کاملا متفاوت از سرماخوردگی است.
آیا درمان جادویی وجود دارد؟
واقعیت اینجاست که برای درمان سرماخوردگی و آنفلوآنزا راههای بسیاری وجود دارد که البته بهتر است همگی با تشخیص و نظر پزشک متخصص اطفال باشد. ضمن اینکه آنتی بیوتیکها همیشه هم نتوانستهاند مقابل همه ویروسها تاثیرگذاری ویژهای داشته باشند. همه داروهای ضد ویروسی هم این قابلیت را ندارند تا مقابل برخی از انواع آنفلوآنزا مقاومت بدن را بالا ببرند. تحقیقات روی بدن انسان همچنین نشان داده ترکیب داروهای ضد احتقان و آنتی هیستامینها هم نمیتوانند آن طور که باید و شاید روی بچهها تاثیری داشته باشند و چه بسا چنین داروهایی تبعات ناخوشایند دیگری مثل عصبی شدن و بدخوابی را برای بچهها در پی داشته باشند. بنابراین بیشتر دکترها از تجویز چنین داروهایی به خصوص برای نوزادان خودداری میکنند و البته خیلی از آنها در صورتی که ناگزیر به تجویز این داروها باشند دوز و مقدار بسیار کمی از این داور را برای بچههای کمی بزرگتر توصیه میکنند.
برخی متخصصان همچنین تاثیر دارویی مانند اکسپکتورانت را برای بهبود وضعیت سینه بچهها و رفع سرفه آنها آنطور که توقع میرود، نمیدانند. هر چند در نهایت این پزشک متخصص کودک شماست که با توجه به آگاهی کامل از شرایط جسمی او در چنین مواقعی میتواند بیماریهایی مانند آنفلوآنزا یا سرماخوردگی را با هر دارویی که از نظر او مناسب است، درمان کند. در این مواقع بهتر است به پزشک اطفال خود اعتماد کنید و درمان را به عهده او بگذارید و البته سراغ خود درمانی نروید!
وقتی آنفلوآنزا میآید!
اگرچه این روزها انواع و اقسام واکسنها برای پیشگیری از ابتلا به آنفلوآنزا وجود دارد اما گاهی با وجود چنین راهکارهای پیشگیرانهای باز هم آنفلوآنزا و سرماخوردگی راه خودشان را باز میکنند و به سراغ کودک شما میآیند. در این مواقع بعضی توصیههای معمول وجود دارد که میتواند شما را برای مقابله با این بیماریها کمک کند:
1. مطمئن باشید که با بروز فصل بیماریهایی مانند سرماخوردگی و آنفلوآنزا حتما در منزل خود داروهایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن اطفال را داشته باشید تا در صورت وجود تبهای شدید و ناگهانی و البته با مشورت پزشک از آنها استفاده کنید. در ضمن فراموش نکنید که با توجه به سن کودک دوز داروی مصرفی او تغییر میکند. پس مشورت با پزشک در چنین مواقعی بسیار ضروری است.
2. به محض اینکه آب ریزش بینی کودک شما شروع شد حتما در اتاق او از دستگاه بخور استفاده کنید. در این صورت کمک کردهاید تا مجرای بینی او خشک نشود و مرطوب باقی بماند.
3. شستشوی بینی با آب نمک هم از جمله اقداماتی است که در تسکین بیماری فرزند شما موثر خواهد بود. اگر بینی کودک شما بر اثر سرماخوردگی کیپ شده باشد آب نمک کمک میکند تا مجرای بینی او باز شود.
4. سر کوچولوی خود را هنگام خواب البته در دوران سرماخوردگی تا آنجا که امکان دارد بالا بیاورید. با یک بالش کوچک اضافه سر او کمی بالاتر میآید و به این ترتیب مایع مخاطی که از بینیاش بیرون میآید دیگر به سمت گلو و ریههای بچه نخواهد رفت.
5. سوپ مرغ را فراموش نکنید. سوپ مرغ حتی اگر فقط با آب مرغ تهیه شده باشد برای درمان آنفلوآنزا و سرماخوردگی بسیار موثر خواهد بود. حتی اگر بچهها خیلی رغبتی به خوردن آن نداشتند از هر حربهای که میتوانید استفاده کنید تا آنها این سوپ را نوش جان کنند. بهتر است بچهها در طول بیماری استراحت بیشتری کنند چون استراحت یکی از راههایی است که روند درمان آنها را تسریع میکند.
جلوگیراز آنفلوآنزا و سرماخوردگی
1. در شروع فصولی که به نوعی چنین بیماریهایی بروز میکنند، بهتر است سراغ واکسنهای آنفلوآنزا بروید. به هر حال شاید شما نتوانید جلوی سرماخوردگی را بگیرید اما حداقل میتوانید احتمال ابتلای کوچولوی خود را به آنفلوآنزا به حداقل برسانید.
2. فرزند خود را از دوستان و به طور کلی افرادی که سرماخوردهاند یا آنفلوآنزا گرفتهاند دور نگه دارید. البته این اتفاق همیشه هم ممکن نیست اما شما حداقل میتوانید سعی خود را بکنید!
3. به فرزندان خود حتی در سنین 3-2 سالگی یاد بدهید تا دستهای خود را به طور منظم و روزانه چند مرتبه صابون بزنند. صابون زدن مانع از پراکنده شدن جرم و باکتریها میشود. به فرزند خود یاد بدهید سر صبر دستهایش را صابون بزند تا از کامل بودن این کار اطمینان حاصل کنید. به عنوان مثال میتوانید از او بخواهید حین صابون زدن دستهایش یکی از شعرهای مورد علاقه خود را بخواند تا بلکه زمان کافی را برای این کار صرف کرده باشد.
4. اگر خود شما به عنوان یکی از والدین سرما خوردهاید یا آنفلوآنزا گرفتهاید حواستان باشد که به خصوص در 3-2 روز اول خیلی به فرزند خود نزدیک نشوید و مراقبت از بچهها را به عهده همسرتان بگذارید. البته اگر جزو مادرانی هستید که بچه شیر میدهید میتوانید این کار را ادامه بدهید. فقط مراقب باشید تا نزدیک صورت کوچولوی خود عطسه یا سرفه نکنید. در چنین مواقعی دفعات شستوشوی دستهای خود را بیشتر کنید.
سلام .ازنتایج تحقیقی که به طور خلاصه به مواردی از آنها اشاره نموده اید تشکر وقدر دانی میشود .لازم به ذکر است که برای حصول نتایج بهتر ومفیدتر رجوع به احادیث وروایات در خصوص تربیت فرزنذان می تواند کمک بسیارخوبی برای جنابعالی داشته باشد. موفق باشید